Nafarroak lehen aldiz gainditu du 2022an bildutako etxeko eta merkataritzako hondakin guztiak berrerabiltzeko eta birziklatzeko prestaketa-tasaren % 50eko muga, hau da, 138.000 tona birziklatu ziren iaz. Datuon arabera, Nafarroako Hondakinen Planak (PRN) eta Europako Zuzentarauak ezarritako helburutik bost puntura baino ez gaude.

Hain zuzen ere, 2017an PRN martxan jartzearekin birziklatze-tasak hazkunde handia izan du, eta horrek hondakin horien kudeaketa egokian izandako bilakaera positiboa berresten du. Horren arrazoia da Nafarroan hondakinak kudeatzen dituzten 16 toki erakundeetan gaikako bilketa zabaldu dela. Izan ere, 2022an materia organikoaren bilketa erabat hedatu da, Nafarroako biztanleriaren % 100era iritsiz, Hondakinei buruzko Foru Legeak eta Estatuko Lege berriak jasotzen duten bezala.

Horiek dira Itziar Gomez, Landa Garapeneko eta Ingurumeneko kontseilariak Nafarroako hondakinen kudeaketaren 2022ko ekitaldiko emaitzen aurrerapenari buruz aurkeztu dituen datu nabarmenetako batzuk. Raul Salanueva Hondakinen Ataleko buruarekin batera agertu da prensa-aurrera.

• 2022an Nafarroak 275.000 tonako etxeko eta merkataritzako hondakinen bolumena sortu zuen, 415 kilo biztanleko eta urteko (429 kilo 2021ean), hau da, aurreko urtean baino %3 gutxiago, (284.109 tona-hondakin sortu baitzuten). Horrek esan nahi du herritar bakoitzak 2021ean baino 14 kilo gutxiago sortu zituela.

• Murrizketa hori, halaber, %6ra iristen da 2010. urtearekin alderatuta, urte hori erreferentziazkoa baita Hondakinei buruzko 2018ko Foru Legean eta haren Fiskalitatean jasotako murrizketa-helburua betetzen den ebaluatzeko. Ia toki erakunde guztietan murrizketa izan da hondakinen sorreran.

• Berrerabiltzeko prestaketari dagokionez, hau da, altzariak, arropa eta tresna elektriko eta elektronikoak egokitu, garbitu eta/edo konpontzeari dagokionez, bigarren erabilera bat eskaintzeko eta, horrela, gai berriak erostea prebenitzeko, 1.005 tona bideratu ziren, hau da, tratamendurako sarreren %10. Hala ere, sortutako etxeko hondakinen % ,4 baino ez da.
   
• Gomezek oso positibotzat jo ditu datu horiek, hondakinen kudeaketan Nafarroa Estatuko buruan jartzen baitute. Lehen aldiz, berrerabiltzeko eta birziklatzeko % 50eko helburu zaila lortu dugu, 2025erako aurreikusitako helburutik (% 55) bost puntura kokatuz. Aurrerapen handia egin da azken urte honetan, kontuan hartuta % 48tik abiatzen ginela. Beraz, esan dezakegu Nafarroa pauso sendoz doala ekonomia zirkular baterako trantsizioan.

Lorpen berria hondakinen gaikako bilketan ere

• Hondakinen gaikako bilketari dagokionez, 2022an Nafarroak goranzko joera berretsi zuen berriro, eta lorpen berri bat lortu zuen, etxeko eta merkataritzako hondakinen bolumenaren %43, 2021eko %39aren aldean. Zifra absolutuetan, 117.800 tona bildu ziren bereizita, biztanle bakoitzeko 177 kilo. Ildo horretan, sailburuak berriro ere oso positibotzat jo du bilketa selektiboaren hazkundea, sortutako hondakin bolumena handitu gabe, aurreko ekitaldian gertatu zen bezala.
   
• Horren arrazoia da gainerako zatikiak nabarmen egin duela behera (% 11), eta horren zuzeneko ondorioa izan dela paper-kartoiaren, beiraren, ontzien, ehunen, materia organikoaren eta hondakin arriskutsuen zatikien gaikako bilketa handitzea, 2022an aipatutako % 43ra iritsi arte.
   
• Zifra horiekin, Nafarroa oso gertu dago Hondakinei buruzko Foru Legeak eta haren Fiskalitateak 2035erako ezarritako gaikako bilketaren % 50eko helburutik.
   
• Aipatzekoa da hondakin organikoen bilketa % 14 handitu dela, biztanleko 43 kilotik 49 kilora igaro baita 2022an, Foru Erkidego osoan materia organikoaren gaikako bilketa hedatu izanaren ondorioz. Horri esker, kalitatezko materia organikoaren % 28 “harrapatu” da, eta aurreko urtean, berriz, % 23.

Isurketa murriztea

• Etxeko hondakinen isurketa bi puntu murriztu da (% 52tik %50era 2022an), eta horixe da, hain zuzen ere, datozen urteetarako lortu beharreko erronka nagusia. Raúl Salanuevak adierazi duenez, “Iruñerriko Mankomunitatearen planta berria martxan jartzeak aukera emango du orain zuzenean zabortegian uzten den gainerako frakzioa tratatzeko eta, horrela, Europako araudian aurreikusitako helburuak lortze bidean jartzeko”. Hala ere, isuritako hondakin biodegradagarrien kopurua nabarmen murriztu da, eta % 35eko helburua lortu da, materia organikoaren gaikako bilketa handitu delako.
   
• Zifra horiek eskuan, Gomezek berriro azpimarratu du gure exijentzia-maila hobetzen eta handitzen jarraitu behar dela, bereziki materia organikoaren gaikako bilketari dagokionez, baita isurketen murrizketari dagokionez ere. Kontseilariak Nafarroako herritarren papera ere nabarmendu du, beti erakutsi baitute inplikazio berezia hondakinen kudeaketa egokiaren inguruan.