Portugal, Espainia, Frantzia, Italia eta Greziako Europako hamar proiektuk, klima-aldaketara egokitzearekin eta biodibertsitatea babestearekin lotutakoek, horien artean LIFE-IP NAdapta-CC, abeltzaintza estentsiboaren aldeko manifestu bat plazaratu dute gaur. Ekimen hau EBko LIFEren 30 urteen ospakizunen barruan kokatzen da, eta 'Abeltzaintza estentsibo gehiago: biodibertsitate gehiago Europarentzat’ du izena.

Manifestuaren arabera, baso-suteen prebentzioa, klima-aldaketaren aurkako borroka, elikadura-subiranotasuna bultzatzea, biodibertsitatea kontserbatzea eta landa-inguruneko biztanleria mantentzea dira nekazaritza-jarduera horren funtsezko ekarpenetako batzuk.

Manifestuak, Europan abeltzaintza estentsiboa sustatzeko bost arrazoi nagusiak garatzeaz gain, ekoizpen-sistema horri laguntzeko hamar neurri proposatzen ditu, biodibertsitateari, lurraldeen erresilientziari eta haren mendeko tokiko komunitateei onurak ekartzen jarrai dezan.

Ohiko abeltzaintza-jarduera bertan behera uzteak eta pixkanaka industrializatzeak, klima-aldaketaren ondorio kaltegarriekin batera, premiazkoa egiten dute ekintza-plan estrategiko bat ezartzea abeltzaintza estentsiboa klima-aldaketara egokitzeko, ekosistema funtzionalak, bioanitzak eta erresilienteak mantendu ahal izateko, landa-mundu bizi batekin batera.

Artzaintzak lurraren emankortasuna hobetzen du eta haren higadura prebenitzen du, klima-aldaketa arintzen, ongarri mineralekiko mendekotasuna murrizten eta gure lurzoruen ekoizpen-ahalmena mantentzen lagunduz. Bestalde, abereen presentziak murriztu egiten du mendietan dagoen landare-biomasaren metaketa, eta horrek suteen maiztasuna eta intentsitatea murrizten laguntzen du.

Azken 30 urteetan, Europar Batasunak hainbat proiektu finantzatu ditu LIFE programaren bidez, ezagutza zientifikoa eta haren transferentzia sustatzeko helburuarekin, ustiategien kudeaketa hobetzeko, abeltzaintza estentsiboko produktuak balioztatzeko eta sektorean berrikuntza sustatzeko. Hala ere, laguntza-mota hori ez da nahikoa izan, eta, gainera, abeltzaintza-etxola estentsiboak behera egiten jarraitzen du Europan, ustiategi txiki eta ertainak desagertu direlako.

Ustiategi estentsiboen errentagarritasunik eza, ekoizpen-kostuen igoeragatik eta abeltzainek beren produktuengatik jasotzen dituzten prezio baxuengatik, artzainen galera horren oinarrian dago. Beraz, abeltzaintza estentsibotik eratorritako produktua eredu industrializatuagoetatik bereiztea, erabilera mota hori prezio justuagoekin eta emandako ingurumen-zerbitzuengatiko ordainketekin saritzea ahalbidetuko duena, dira manifestu honetan azaltzen diren neurrietako batzuk.

Testuak, gainera, lehentasunezko ekintzen multzo ordenatu bat identifikatzen du, abeltzaintza estentsiboaren balorizazio-politiketan eragina izateko eta lurraldea planifikatzeko eta kudeatzeko tresnetan, naturgune babestuetan eta Natura 2000 Sarean barne, txertatzea sustatzeko.

• Ekimena Mértola Ondarearen Defentsarako Elkarteak sustatu du, LIFE LiveAdapt proiektupean, LIFE Programaren 30 urteen ospakizunaren barne. Proiektu hauek ere hartu zuten parte: LIFE Montado-Adapt, LIFE Cañadas, LIFE AgriAdapt, LIFE Regenerate, LIFE Desert Adapt, LIFE Scrubsnet, LIFE Landscape Fire Project, LIFE Maronesa eta LIFE-IP NAdapta-CC berak.