Ingurumenak, Gestión Ambiental de Navarra-Nafarroako Ingurumen Kudeaketa (GAN-NIK) sozietate publikoaren bitartez, eta Buñuelko Udalarekin lankidetzan, Udalaren Larrialdi Plana egin du, uholde arriskuaren aurrean.

Horrekin amaitzen da LIFE Nadaptaren esparruan egindako 17 udalen jarduketa-planen idazketa, uholdeek eragindako kalteak murrizteko, klima-aldaketara egokitzeko neurri gisa.
Zehazki, Ebroko Konfederazio Hidrografikoak (CHE) Ebroko erdiko tartean definitutako UAPGG (Uholde Arrisku Handiko Eremuak) arrisku-tarteren baten eraginpeko udalerrietarako planak dira.

Buñuelgo tartea 15 km luze da, eta Fustiñana, Cortes eta Novillas (Aragoi)  inguruko herriei ere eragiten die.

Landa Garapeneko eta Ingurumeneko kontseilari Itziar Gómez, GAN-NIKeko zuzendari kudeatzaile Luis Sanzek lagunduta, Buñuelgo alkate Maite Espinosarekin eta udaleko teknikariekin bildu da gaur, udalak klima-aldaketara egokitzeko plana ezagutzera emateko.
Gomezek LIFE Nadapta proiektuaren esparruan egindako lana nabarmendu du, baita klima-aldaketak "Nafarroan izan ditzakeen eraginei buruz ematen duen ezagutza ere, uraren arloan, esaterako. Plan horiek funtsezkoak dira, Nafarroako Gobernuari eta udalei ahalik eta modurik eraginkorrenean prestatuta egotea eta larrialdi-egoeretan bizkorrak izatea ahalbidetzen baitiete".

Buñueleko Udal Larrialdi Plana
Azken urteotan, Buñuelen hainbat uholde gertatu dira Ebro ibaiaren tarte horretan, eta kalte handiak eragin zituzten herrian; gainera, hiriguneko kale batzuk urpean geratu ziren 2003., 2015. eta 2021. urteetako uraldietan.

Herrigunea eta haren eta ibaiaren ibilguaren artean dauden laborantza-eremu gehienak Ebro ibaiaren uholdeetatik babesten saiatu ziren, ibaiaren eskuineko ertzeko gainezkatzeei eusten saiatzen diren lubeten sare baten bidez. Lubeten sistema horrekin batera, hainbat erreten, klapeten itxitura automatikoak eta ponpaketa-sistema daude. Horiek guztiak behar besteko aurrerapenarekin jarri behar dira martxan, Buñueletik gora Ribaforadako udalerrian sortzen diren ibaiaren gainezkatzeak minimizatzeko.

Udaleko Larrialdi Planak aurreikusita eta protokolizatuta ditu ekintza horiek, bai eta honako hauek ere: lubetetarako sarbideak etetea, NA-5211 errepidea moztea, eta, bereziki, urpean geratzeko arriskuan dauden eremuetako etxebizitzak dituzten bizilagunentzako abisuak.
Buñuelen kasuan, CHEko edukierek denbora errealean emandako datuei  esker, udalak antolamendu eta jarduteko modu sendoa du uholdeen aurrean.

Plana larrialdi aurreko lehen maila batean egituratzen da, eta udal-arduradunek ur-emarien bilakaeraren etengabeko jarraipena egiten hasteko balio du, Castejón eta Tuterako ur-emaria neurtzeko estazioetan. Hortik aurrera, eta Ebroko emarien bilakaeraren arabera, larrialdia kudeatzeko tokiko plan berriaren larrialdiko 0, 1, 2 eta 3. mailak aktibatuko dira, hurrenez hurren. 2. eta 3. mailek adierazten dute herrian kalte larriak gerta daitezkeela.

Plana antolatzen den talde operatibo bakoitzak (Planaren Zuzendaritza, Udaltzaingoa eta Udaltzaingoa) aurreikusita dauka ondoz ondoko larrialdi-mailak aktibatzean gauzatu beharreko ekintza bakoitza.

Tuterako ur-emaria neurtzeko estazioan zirkulatzen duten emariei buruzko datuei esker, Buñuelgo udal-arduradunek 4 eta 6 ordu arteko aurrerapena izango dute planean aurreikusitako ekintzak gauzatzeko. Jarduteko tarte hori 8 eta 14 ordu artean aurreratu daiteke, Castejongo ur-emarien behaketari esker.

• Azpimarratu behar da planaren helburua egokitzapen-neurri bat izatea dela, uholde garrantzitsuek eragingo dituzten kalteak minimizatzen saiatzeko, uholde-prestaketa aurreratuz, uholdearen kalteak murrizteko.
   

17 udal-plan amaituta
2018tik 2022ra bitartean,17 udalerrirekin lankidetzan, GAN-NIKek bere planak idatzi ditu, LIFE NADAPTAn jasotako jarduketa pilotu gisa, uholde-arriskuaren aurrean autobabesa sustatzeko eta klima-aldaketara egokitzeko; izan ere, muturreko fenomeno horiek gero eta ohikoagoak izango direla aurreikusten da.

• Lizarra, Caparroso, Faltzes, Funes, Tutera, Arguedas, Lodosa, Lesaka, Etxalar, Bera, Cortes, Azagra, Otsagabia, Leitza, Arruazu eta Tafalla dagoeneko LIFE NADAPTA proiektuari esker daude martxan. Udalerri horiei guztiei Buñuelerako idatzitako azkena gehitu zaie.