Inklusa - Nafarroako Artxibo Garaikidea

Inklusako funtsa

Iruñeko Inklusa erakundeak ardura hau zuen: Nafarroako eta inguruetako haur abandonatu, umezurtz edo pobrezia larrikoak hartzea.

1804ra arte hiriko Ospitale Nagusiko atal gisa funtzionatu zuen (“Ospitaleko Inclusa”). Urte horretan sortu zen erakunde independente gisa. Gobernu batzorde propioa zuen eta Udalaren patronatuaren pean zegoen. XIX. mendearen erdialdean Foru Diputazioaren menpe jarri zen, 1984-1985 arte. Urte haietan, Nafarroako Gobernuak (Gizarte Laguntza eta Ongizate Departamentua) haren eginkizunak bere gain hartzearekin batera erakunde gisa desagertu zen. Maila herrikoian beti “Iruñeko Inklusa” edo “Nafarroako Inklusa” izenez ezaguna izan zen arren, ofizialki beste izen batzuk izan zituen; adibidez, “Casa de Maternidad y Expósitos de Navarra” (Nafarroako Amaetxea eta Haur Abandonatuen Etxea) eta “Maternidad y Orfanato de Navarra” (Nafarroako Amaetxea eta Umezurztegia). Azken izen hori zuen desagertu zenean. Nafarroako Artxibo Garaikidean (NAG) gordetzen diren pertsonen lehen erregistroak 1710ekoak dira. Azkenak, 1985ekoak.

Bi mende baino gehiagoko historia hartzen duen dokumentazioa izanik, narriadura edota galera kontuan hartu beharreko faktoreak dira. Bai haur abandonatuen erregistro liburuetan, bai funtseko gainerako dokumentuetan, urteetako hutsune batzuk egon daitezke (beheko goitibeherako menuan gehien kontsultatutako dokumentazioarenak baino ez dira adierazten).

Bila gabiltzan garaiaren arabera, Nafarroako Errege Artxibo Nagusian (AGN) eta Iruñeko Udal Artxiboan ere aurki daiteke dokumentazioa, batez ere administratiboa.