Itzalak

Sinkretismoa antropologia kulturalean erabiltzen den terminoa da, eta bi edo tradizio gehiagoren arteko hibridazio edo amalgamari erreferentzia egiten dio. Elementu ezberdinen fusio- eta asimilazio-izaera azpimarratzeko ere erabiltzen da.

Karlismoa sakon sartu zen nekazarien lurralde honetako kulturan, mendeetan zehar pentsamendu-korronte oso ezberdinak, zenbaitetan kontrakoak, lotu zituzten prozesu sinkretikoek zeharkatu dutena. Mendi hauetako antzinako tradiziotik, naturari hertsiki lotuta.

XIX. mendearen erdialdera, bizitza askotariko planoetan garatzen zen, itzaletan ere bai. Pieza honek geruzak igarotzen ditu, kale, mendi eta ibarretan barna, eta Baztaneraino iristen da. Bertan, Joaquina Goldaraz zugarramurdiarrak gutunak mugaren alde batetik bestera ezkutuan, itzalen artean, eramateko zeregina zuen.

Iñaki Rifaterra
Maiatza-Iraila 2021

Kartela