navarra.es
Castellano | Euskara | Français | English
Ezagutzera eman
296/1993 Foru Dekretua, irailaren 13koa, Foru Komunitateko Osasun Hondakinak kudeatzeko arauteria ezartzen duena
(1993ko 120. NAOn argitaratutako testua, urriaren 1ean)
Atarikoa
Osasun publikoaren eta ingurugiroaren babesak, Estatuaren arau orokorraren barnean, osasun iharduerek sorrarazten dituzten hondakinen kudeaketa osoa eta segurua ahalbideratuko duen araua ezartzea galdatzen du, osasun iharduerari trabarik eginen ez diona eta arrazionaltasun irizpideetan oinarritua.
Ildo horretan, asmoa, Foru Komunitateak administrazio aldetik dituen berezitasunak kontutan hartuko dituen lege eta administrazio ingurumaria argitzea da, eta horrekin batean hondakinen ekoizlearen erantzukizuna zehaztea, baita ahalak ematea ere, alde batetik Erakunde eskudunei, osasun iharduerak sorrarazten dituen hondakinen kudeaketa zuzena den kontrola eta berma dezaten, eta bertzetik Osasun Zentro eta Zerbitzuak kudeatzen dituzten titulartasun pribatu nahiz publikoko Erakunde eta Entitateei, erabakiak har ditzaten eredu zuzen eta, beren iharduerak sorrarazten dituen hondakinak kudeatzeko urrats guztietan, teknikoki seguru baten barnean.
Hiri hondar eta hondakin lehorrak bildu eta tratatzeari buruzko azaroaren 19ko 42/1975 Legeak, alegia, ekainaren 13ko 1163/1986 Errege Dekretu Legegileak aldatu zuen horrek, osasun hondakinak sartu zituen bere aplikazio eremuan, baita, arlo honetan, eskumena udalen gain utzi ere.
Hondakin Toxiko eta Arriskutsuei buruzko maiatzaren 14ko 20/1986 Oinarrizko Legea betearazteko Arautegia onetsi zuen uztailaren 20ko 833/1988 Errege Dekretua, hondakin infekziosoak bere aplikazio eremuan sartu bazituen ere, ez da behar bezain berarizko eta zehatza, eta haren aplikazioa mugaturik gertatu da, 1989.eko urriaren 13ko Aginduaren bitartez, karakterizazio bideak arrisku kimikoa duten hondakinendako baizik ez dituelarik ezartzen abantxu.
Bertzalde ere, Konstituzioaren 149.1.23. artikuluak Estatuari leporatzen dizkion eskumenak galarazi gabe, Nafarroako Foru Eraentza Birrezarri eta Hobetzeari buruzko abuztuaren 10eko 13/1982 Lege Organikoaren 53.1 eta 57. c) artikuluek Nafarroako Foru Komunitatearen esku utzi zuten, hurrenez hurren, barne osasun eta higiene eta ingurugiro eta ekologi arloan, Estatuko oinarrizko legeria lege bidez garatu eta betearaztea.
Aipatu Lege Organikoan eta Osasunari buruzko 10/1990 Foru Legearen 6 eta 23. artikuluetan xedatutakoa kontutan harturik, Hiri hondar eta hondakin lehorrak bildu eta tratatzeari buruzko 42/1975 Legearen 2.1 eta 3. artikuluetan ezarritakoari jarraikiz, Foru Komunitateko Administrazioak osasun hondakinen kudeaketaren antolamenduari ekin behar dio, Estatuko arauteria orokorraren barnean eta bere eskumenen eremuan.
Horrenbertzez, Osasun Kontseilariak eta Lurraldearen Antolamendu eta Ingurugiro Kontseilariak proposaturik, eta Nafarroako Gobernuak mila bederatziehun eta lauretan hogeita hamahiruko irailaren hamahiruan egin bilkuran harturiko erabakiari jarraikiz, agindu dut:
LEHEN KAPITULUA. Xedapen orokorrak
1. artikulua. Xedea.
Foru Dekretu honen xedea, osasun zentro, zerbitzu eta ihardueretan sorrarazten diren hondakinen kudeaketan galdatzeko diren baldintzak ezartzea da, osasun publikoaren babesa eta ingurugiroaren defentsa bermatuz.
2. artikulua. Definizioak eta aplikazio eremua.
1. Arau honetan ezarritakoari dagokionez:
-Osasun hondakinen kudeaketan, hondakin horiek balorizatu, eskukatu, sailkatu, berezi, ontziratu, biltegiratu, bildu, garraiatu, tratatu eta deuseztatzeko iharduerak sartzen dira.
Osasun hondakinen barne kudeaketako iharduerak, hondakin horiek sorrarazi dituen osasun zentro, zerbitzu edo ihardueraren barnean egiten direnak dira.
Osasun hondakinen kanpo kudeaketako iharduerak, hondakin horiek sorrarazi dituen osasun zentro, zerbitzu edo ihardueratik kanpora egiten direnak eta, oro har, hondakinak bildu eta sorrarazi dituen esparrutik kanpora eramateko prest utzi ondokoak dira.
-Osasun hondakinak: Artikulu honen 2.1 ataleko zerrendan agertzen diren osasun zentro, zerbitzu eta ihardueretan sorrarazten direnak dira, jatorri bera izanik ere, artikulu beraren 2.2 ataleko zerrendan agertzen direnak salbu.
-Foru Dekretu honetan erabiltzen diren gainerako definizioetan, azaroaren 19ko 42/1975 Legean eta ekainaren 13ko 1163/1986 Foru Dekretu Legegilean ezarritakoak dira aplikatzekoak.
2. Aplikazio eremua: Osasun zentro, zerbitzu eta, oro har, ihardueretan, agente biologikoak erabiltzen dituzten ikerketa, azterketa eta esperimentazio zentro eta laborategietan, eta albaitaritzako kontsultategietan sorrarazten diren osasun hondakinak kudeatzeko iharduerak sartzen dira Foru Dekretu honen aplikazio eremuan.
Aitzineko lerroaldean deskribaturiko osasun ihardueretan sorraraziak badira ere, espreski, Arau honen aplikazio eremutik kanpora egonen dira ondoko hondakinak:
-Hondakin likidoak, haien deuseztapena hoditeria publikoan eginen baita, martxoaren 15eko 55/1990 Foru Dekretuak (martxoaren 28ko N.A.O.) ezarritako baldintzen arabera. Debekaturik dago Foru Dekretu honen I. eraskineko zerrendan agertzen diren mikroorganismoek kutsa- turiko hondakin likidoak hoditeria publikora isurtzea. Kutsaturiko hondakin likido horiek 3. taldeko osasun hondakintzat hartuko dira, ondorio guztietarako.
-Hondakin toxiko eta arriskugarriak, 1989.eko urriaren 13ko Aginduko irizpideei jarraikiz zertuak, haien kudeaketak arauteria berarizkoa baitu. Botika iraungiak, zitostatikoen hondakinak, harrolio toxikoak, laborategiko erreaktiboak, metal astunak, disolbitzaileak eta deuseztatzeko diren antzeko hondakinak talde honetakoak dira.
-Izaera erradiaktiboko hondakinak, arauteria berarizkoa baitute.
-Giza hondarrak eta hondakin anatomikoak, haien izaera dela eta hilotzen garbiketari buruzko arauteriaren eremuan baitaude.
3. artikulua. Osasun hondakinen sailkapena.
Osasun hondakinak talde hauetan sailkatzen dira:
1. Taldea, hiri hondakinen parekoak: Ez dira berarizko osasun ihardueretan sorraraziak eta, hortaz, ez dute arrisku nabarmenik, ezta haien kudeaketak ardura berezirik eskatu ere. Etxeko hondakinen antzekoak talde honetakoak dira, hala nola papera, kartoia, sukalde eta janari hondarrak, lorazaintzakoak, bulegoetakoak eta osasun ihardueratik kanpoko tokietakoak, baita eri ez infekziosoek sorraraziak ere, 2 eta 3. taldeetakoak ez badira.
2. Taldea, osasun hondakin ez berarizkoak: Osasun ihardueraren material eta produktu biologiko berekiak dira, baita haiekin ukipenean dauden eta deuseztatzekoak diren materialak ere, 3. taldekoak ez badira. Hondakin hauek kudeaketa baldintza bereziak behar dituzte, baina osasun zentroen barnean bakarrik.
3. Taldea, osasun hondakin berarizkoak: Osasun ihardueraren ma- terial eta produktu biologiko berekiak dira, baita haiekin ukipenean dauden eta deuseztatzekoak diren materialak ere, baina zuzenean eta aldez aurreko tratamendurik gabe deuseztatuko balira, lanagatik haien eraginpean dauden pertsonei edo, ingurugiroaren bidez oro har Osasun Publikoari, infekzio arrisku nabarmena ekarriko lieke.
Talde honetakoak dira:
a) Hondakin infekziosoak: Foru Dekretu honen I. Eraskineko zerrendan agertzen diren eritasunen eragile infekziosoetariko bat izan dezaketelako, edo aipatu infekzioek jota dauden eriengandik heldu direlako, eritasun horiek kutsatzen ahal dituzte.
b) Eragile infekziosoen landaketa eta erreserbak nahiz haiekin ukipenean egondako hondakin materiala.
c) Orratzak eta hondakin ziztagarri edo ebakorrak.
d) Gorputz likidoak, odola eta izaera likidoko edo ontziraturiko hemoderibatuak, 100 ml baino gehiago egiten badute.
e) Hondakin anatomikoak, haien nimiñotasuna dela eta, hilotzen garbiketari buruzko arauterian sartzen ez badira.
f) Animalia infekziosoen edota I. Eraskineko zerrendan agertzen diren eragile infekziosoekin injektaturiko animalien hondakinak. Hilikiak, gorputz atalak, hondar anatomikoak eta abeltegiratzetik heldu diren hondakinak.
II. KAPITULUA. Osasun hondakinen bereizketa, garraio eta biltegiratzea osasun zentroen barnean
4. artikulua. Identifikazioa eta bereizketa.
Osasun hondakinak jatorrian identifikatu eta bereziko dira, hertsiki eta Foru Dekretu honen 3. artikuluan jasotzen diren sailkapen eta definizioei jarraikiz.
Hondakin biosanitarioen ekoizpena ahalik eta gehien mugatuko da, osasun laguntzako iharduerak zer higiene baldintzatan gauzatu behar diren, haiei dagokien nahitaezko ardurari deusetan kalte egin gabe.
5. artikulua. Bilketa eta ontziraketa.
1. Hiri hondakinen pareko diren 1. taldeko hondakinak, ontzi eta poltsetan bilduko dira, etxeko hondakinak bezalatsu.
2. 2 eta 3. taldeetako osasun hondakin ez berarizkoak eta berarizkoak, ontzi zurrun edo erdizurrunetan nahiz poltsetan bilduko dira, guttienez ondoko ezaugarriak izan beharko dituztela:
-Behin bakarrik erabiltzea.
-Arronteko iragazkaitasuna.
-Opakoak.
-Zamaketa eta zulatzea jasatea.
baino guttiagoko bolumena, zama jasateko ahalmenaren arabera.
-Ixte hermetikoa izatea, poltsak izan ezik.
-Aseptikoak kanpo aldetik.
-Poltsak erabiliz gero, 400 izanen dute guttieneko galga (0,1 mm-ko lodiera) eta horiek betetzerakoan behar hainbat leku utziko da, goiko zuloa lotuz nahiz soldatuz itxi ahal izateko.
Atal honetan eta hurrengoan deskribatzen diren ontziak errauspen bidez deuseztatuz gero, haien osagaiak errekuntza bitartean eguratsera igorpen toxikorik ez egiteko modukoak izanen dira.
3. 3. taldeko hondakinak biltzeko ontzi edo poltsetan sartu aitzin, hondakin ziztagarri eta ebakorrak behin bakarrik erabiltzeko ontzi zurrunetan, zulaezinak eta iragazkaitzak direnetan, sartuko dira. Ontzi horietan, hondakin ziztagarri eta ebakorrak ahalik lehenen metatuko dira eta orratzak ez dira inola ere beren babespen zorroetan berriz ere paratuko.
4. Horretarako, artikulu honetako 2 eta 3. ataletan definitu diren ez bezalako ontziak erabil daitezke, tratamenduaren eraginkortasuna bermatzeko beharrezkoa denean, beti ere, kudeaketaren urrats guztietan hondakinak eskukatzen dituzten langileen segurtasuna bermatzen dela egokiro frogatzen bada, eta gainera osasun agintaritzak onartzen baditu.
5. Odol eta hemoderibatuen hondakinak, eta 3. artikuluan 3. talderako definitu diren izaera likidoko bertze hondakinak, ontzi iragazkaitzetan, hausdurak jasateaz gain zurrun eta hermetikoak direnetan bilduko dira. Gorputz-likido, odol eta hemoderibatuen bolumenek 100 ml baino guttiago egiten badute, 2. taldeko hondakinekin batean biltzen ahal dira, 2. atalean aipatu ontzi eta poltsa beretan eta, hortaz, haien deuseztapena baterakoa eta antzerakoa izan daiteke.
6. Ontzien kanpo ezaugarriak:
-1 eta 2. taldeetako hondakinek ez dute kanpo ezaugarririk behar.
-3. taldeko hondakinei ''hondakin infekzioso arriskudunak'' esaldia idatziko zaie kanpo aldean, eta toki berean Bioarriskuaren piktograma (2. Eraskina) erakusten duen etiketa ezarriko, ontziaren araberako neurrikoa, erraz ezagutu ahal dadin.
-Osasun zentro berean, hondakin talde bakoitzeko kolore bereko poltsa edo ontziak erabiltzeko ahaleginak eginen dira, haiek kudeatzerakoan errakuntzak eragozteko.
7. Debekaturik dago, 1 edo 2. taldeko hondakinak biltzeko ontzietan 3. artikuluan ezarri irizpideen arabera 3. taldean sailkatu diren hondakinak sartzea.
Salbuespenez, halako osasun egoitzetan sorrarazten diren hondakin gehienak 3. taldekoak baldin badira, talde horretako hondakinak biltzeko ontzietan sartu ahal izanen dira 1 eta 2. taldeetan sailkaturiko hondakinak.
Salbuespenez ere, halako osasun egoitzetan sorrarazten diren hondakin gehienak 2. taldekoak baldin badira, talde horretako hondakinak biltzeko ontzietan sartu ahal izanen dira 1. taldean sailkaturiko hondakinak.
Bi talde edo gehiagotako hondakinak ontzi beretan sartzen direneko salbuespen kasu horietan, talderik murriztaileenean sailkaturiko hondakinarendako ezarritako sistemen bidez deuseztatu beharko dira.
6. artikulua. Zentro barneko lekualdaketak.
1. Osasun hondakinak zer zentrotan sorrarazten diren, horiek haren barnean lekuz aldatzeko irizpideak segurtasuna, arintasuna, ardura, kaltegabetasuna eta eri, langile eta bisitariak infektatzeko arriskuak eragoztea izanen dira.
2. Hondakinak guttienez egunean behin eramanen dira biltegi nagusira, aukeran aldez aurretik finkaturiko zirkuituen bidez nahiago.
3. Debekaturik dago hondakinak ontzi batetik bertzera aldatzea, baita osasun zentroan hondakin poltsak zuzenean lur gainetik herrestatzea ere.
4. Osasun hondakinak dauzkaten ontziak, eramateko prest egonez gero, behar bezala itxiko dira eta sorrarazi diren aldeetan, ez bertzetan, utziko. Beharrik baldin bada, zentroan, bitarteko biltegi aldeetan ere utz daitezke, aldez aurretik definitu, mugatu eta seinaleztatzen badira, biltegi nagusira eraman arte. Ontzi ez zurrunak beren euskarrietan edo zakarrontzietan bilduko dira, zuzenean lur gainean inola ere utzi gabe.
5. Hondakinen zakarrontzi eta garraio sistemek horma leunak izanen dituzte, bihurgunerik gabeak, aisa garbitu eta desinfektatzen ahal direnak, eta 3. taldeko hondakinak garraiatzeko badira, garbitu eta desinfektatuko dira erabilaldi bakoitzaren ondoan. 3. taldeko hondakinak sorrarazi dituen osasun zentrotik kanpora tratatu behar badira, hondakina sorrarazi duen osasun zentroa zein den agertzen duen etiketa edo gisakoa paratu behar zaie kanpo aldean.
6. Bitarteko biltegiak toki fresko eta aireztatuetan, aisa garbitu eta desinfektatzen ahal direnetan, kokatuko dira. Eskura material zurgatzaile aski izanen da, garbiketa errazteko ezbeharrez isurketarik gertatuz gero.
7. artikulua. Osasun hondakinen azken biltegiratzea.
1. 3. taldeko hondakinen azken biltegia, itxia, aireztatua, ongi argiztatua, estalpean eta seinaleztatua egonen da. Hartara hondakin horiek kudeatzeko pertsona arduradunei baizik ez zaie sartzen utziko, eta sarbide errazak izanen ditu kanpotik. Lokala aisa garbitu eta desinfektatzen ahalko da eta material zurgatzaile aski izanen du, garbiketa errazteko ezbeharrez isurketarik gertatuz gero, baita suteak detektatu eta itzaltzeko sistemak ere, biltegiraturiko hondakinen zenbateko eta ezaugarriek beharrezko egiten badute.
Lokala egunero garbitu eta desinfektatuko da, eta behar denean zomorro eta arratoi galtzeari ekinen zaio bertan, behar denean edo osasun agintaritzak beharrezkotzat jotzen duenean.
2. 3. taldeko hondakinen ontziak ez dira trinkatu ez xehakatzen ahalko tratatu aitzineko biltegian dauden bitartean.
3. Osasun zentroko biltegi nagusian uzten diren osasun hondakinak, guttienez 72 orduoro bildu edo tratatu beharko dira. Biltegiratzea astebetera luza daiteke, biltegia gehienez ere 15ºC-ko tenperaturako hozte sistemaz hornitua bada.
III. KAPITULUA. Osasun zentrotik kanpoko bilketa eta garraioa
8. artikulua
1. Beraiek sorrarazi nahiz bertzeren kontura aritu, osasun hondakinak bildu eta garraiatzen dituzten pertsona fisiko eta juridikoek behar bezala baimendurik egon beharko dute eta Lurraldearen Antolamendu eta Ingurugiro Departamentuko osasun hondakinen garraiolarien erregistroan izen emanak ere bai, arlo honetan Herrilan, Garraio eta Komunikazio Departamentuak dituen eskumenak deusetan galarazi gabe, garraioei buruz kasu bakoitzean aplikatzekoa den arauteria bete beharko baita.
2. Garraio ibilgailuak osasun hondakinez zamatzeko lanak, garbitasun baldintzetan eginen dira. Ontziak ez dira irekiko, ezta, ahal den neurrian, bilketako langileek hondakinak edo horien ontziak ukituko ere.
3. Hondakinak eramateko Zentroko kanpo aldean uzten direnean, 3. taldekoak ez dira inola ere 1 eta 2. taldeetakoekin nahasiko, ezta gero ibilgailu beretan eramanen ere. Halaber, ibilgailuek ez dituzte 3. motako hondakinak trinkatuko, horiek garraiatzean.
4. 1 eta 2. taldeetako hondakinak, behar bezala ontziratuak, hiri hondakinak kudeatzeko ardura dituen Entitateak ezarritako moduan eta lekuetan utziko dira horiek sorrarazi dituen Zentroko kanpo aldean. Debekaturik dago 2 eta 3. motetako hondakinak uztea hiri hondakin lehorrak kudeatzeko ardura dituen Entitateak erreziklaiarako ezarritako moduan eta lekuetan.
5. 3. taldeko hondakinak garraiatzeko ibilgailuek ez dute bertze hondakin edo produkturik konpartimentu berean ezta haiekin batean garraiatuko. 3. taldeko hondakinen zamaketarako konpartimentuak itxiak izanen dira, iragazkaitzak urarekiko, aisa garbitu eta desinfektatzekoak, eta material zurgatzailea izanen dute, garbiketa errazteko ezbeharrez isurketarik gertatuz gero, eta zerbitzu bakoitzaren ondotik garbitu eta desinfektatuko dira.
Bertze Departamentuek industria eta garraio arloetan duten eskumena deusetan galarazi gabe, ibilgailu hauei Lurraldearen Antolamendu eta Ingurugiro Departamentuak emanen dizkie erabilera honetarako homologazioa eta baimena.
6. 3. taldeko hondakinak eramaten direnean, ekoizleak identifikazio inprimaki bat emanen dio garraiolariari, horren eskutan uzten diren hondakinen ezaugarriak eta zenbatekoak zehazten dituena. Garraiolariak antzeko inprimakia emanen dio hondakin horiek uzten ditueneko tratamendu instalazioaren arduradunari. Hondakinen eramaile nahiz hartzaileek guttienez bortz urtez gorde beharko dituzte inprimakiaren kopiak.
IV. KAPITULUA. Osasun hondakinen tratamendu eta deuseztapena
9. artikulua
1. Osasun hondakinak tratatu eta deuseztatzeko irizpideak, kaltegabetasuna, asepsia eta osasungarritasuna izanen dira, osasun publiko eta ingurugiroaren babesa bermatu beharrez.
2. 3. taldeko hondakinak tratatu ondotik deusezten ahalko dira, baimendurik dauden sistemetariko bat erabiliz. Sistema horiek teknikoki egokiak izan behar dute, haien eraginkortasunak aitzineko lerroaldean ezarritako irizpideei jarraikiz egon behar dute bermaturik, eta hondakinen tratamendu termikoa bide hauetako baten bitartez egiten duten sistemak bezain eraginkorrak izan behar dute:
-Errauspena.
-Presioz erabilitako ur beroaren lurrinaren bidezko desinfekzioa (autoklabe sistema).
3. 3. taldeko osasun hondakinen tratamendurako errauspen sistemek, guttienez ondoko ezaugarriak izan behar dituzte:
a) Funtzionamendua, 900 eta 1.000ºC-ren arteko tenperaturan bigarren errekuntza ganbaran.
b) Labearen elikadura automatiko edo erdiautomatikoa, zamatzeko jasogailuak edo ontzien blokeagailuak erabiliz.
c) Errekuntza ganbara bikoitza.
d) Gasak tratatzeko sistema, eguratseko giroa babestearren iharduera hauetan aplikatzeko den arauteriak eguratseko igorpenei ezarri mugak betetzea bermatuko duena.
4. Autoklabe teknikaren bitartez, 3. taldeko osasun hondakinak tratatzeko, presioz erabilitako ur beroaren lurrinaren bidezko desinfekzio sistemek, guttienez ondoko ezaugarriak izan behar dituzte:
a) Desinfekzio ganbaratik airea eta sarturiko materiala ateratzea, hainbat urratsetako hustuketaren bidez, presioz asetako ur lurrinaren sarrerarekin tartekatuz.
b) Desinfekzioa ur lurrin asea eta presio bidezkoa erabiliz.
c) Desinfektaturiko materialaren idorketa, azkenean airea eta lurrina atereaz.
d) Iragazpen biologikoaren sistema desinfekzio ganbarako aire irteeran.
e) Desinfekzio ganbaran hondakinak uzten diren aldean, laneko urrats bakoitzean erdietsitako tenperaturak, presioak eta denborak erregistratzeko sistema.
f) Aldian behin, hondakinekin batean, test kimikoak eta mikroorganismo termojasankorren landaketak sartuko dira tratamenduaren eraginkortasunaren adierazle, kasu honetan gero haien bideragarritasuna frogatuko delarik.
5. Arestian deskribatu sistemen bidez trataturiko hondakinen zenbatekoak berarizko inprimaki batean erregistratuko dira, eta horiekin batean funtzionamendu bidea eta tratamendu sisteman gertatzen diren ezusteak ere bai.
6. Arestian deskribatu sistemen bidez trataturiko 3. taldeko hondakinak, errautsak eta hondakin desinfektatuak, hiri hondakin lehorren Entitate kudeatzaileak beren ordenantzetan ezarrita duen moldean deuseztatuko dira gero.
7. Aldez aurreko baimena beharko da artikulu honen hirugarren eta laugarren ataletan aipatu bideak erabiltzen dituzten tratamendu sistemak nahiz bide ezberdinak erabiliz 3. taldeko osasun hondakinen bertzelako tratamenduak martxan jartzeko. Baimen hori, ingurugiroa babesteko iharduera sailkatuei buruzko arauteriaren arabera izapidatuko da edo, bertzenaz, ingurugiroaren gaineko eraginaren ebaluazioari buruzko ekainaren 28ko 1302/1986 Errege Dekretu Legegileari jarraikiz.
8. 1 eta 2. taldeetako hondakinak, hiri hondakin lehorren Entitate kudeatzaileak kasuan kasuan etxeko hondakinendako ezarrita duen moldean deuseztatuko dira, 2. taldekoak izan ezik, horiek ez baitira erreziklatzeko izaten ahal.
V. KAPITULUA. Administrazio Publikoen eskuhartzea
10. artikulua. Foru Komunitateko Administrazioaren iharduketak.
1. Foru Komunitateko Administrazioak, era koordinatu eta bateratuan eta toki entitateek arlo honetan dituzten eskumenak galarazi gabe, behar diren neurriak hartuko ditu, ondasun hondakinak kudeatzeko iharduerak baldintza egokietan egiten diren segurtatu beharrez, giza osasunaren eta ingurugiroaren babesari doakionean.
2. Foru Dekretu honen ingurumarian, Foru Komunitateko Administrazioak hartu behar dituen neurriek ondoko xedeak izanen dituzte:
a) Osasun hondakinen ekoizpena murrizteko eta, Foru Dekretu honetan ezarritako kudeaketa irizpideei jarraikiz, osasun hondakinak sailka bildu, ontziratu eta zentroen barnean biltegiratzeko sistema egokien sarrera sustatzea Nafarroako osasun sare guztian.
b) Eraginkortasun eta ekonomia irizpideei jarraikiz, zentroetatik kanpora, osasun hondakinendako, teknologia aldetik egokien diren kudeatze sistemak bultzatzea.
c) Erakunde publiko nahiz pribatuekin lankidetzan aritzea, osasun hondakinen kudeaketaren eremuan, teknologia berrien ikerketa, garapen eta kalitate kontrolerako programetan.
d) Osasun administrazioak egiaztatuko du osasun hondakinen ekoizleek, zernahi izanik ere haien titulartasuna, hondakinak kudeatzeko plan berarizkoa eta osoa duten, Arau honetan ezarritakoari lotuko zaiona eta alor hauek ukituko dituena: Zentroko langileak gai honi buruz prestatzeko programaren ezarpena, Zuzendaritza nahiz langileen erantzukizunak, baita sorrarazten dituzten hondakinen kudeaketaren plangintza eta kontrola ere. Ezartzen den aldizkotasunaz, Osasun Administrazioak, Zentroetako osasun hondakinak kudeatzeko planaren auditoria eginen du, Arau honi lotu zaion eta noraino bete den ere aztertuko duelarik.
Osasun Administrazioak, Zentroen eta osasun ihardueren barnean, osasun hondakinak zuzen berezi, ontziratu eta jatorrian etiketatzen diren egiaztatuko du, baita zentroen barnean garraiatu eta biltegiratzen diren, bilketarako behar den bezala uzten diren, eta 3. taldeko osasun hondakinak tratatzeko sistemen funtzionamendua zuzena den ere, hondakinak desinfektatzeko duen eraginkortasunari dagokionez.
e) Ingurugiro arloko Administrazioak, tratamendu eta deuseztapen instalazioak kontrolatuko ditu, baita osasun hondakinen garraioa ere zentrotik kanpora, ihardueketa horiek Foru Dekretu honi eta arlo honetan indarra duen gainerako arauteriari jarraikiz egin daitezen. Halaber, iharduera sailkatuei buruzko arauteriarekin bat edo, bertzenaz, ingurugiroaren gaineko eraginaren ebaluazioarekin bat, osasun hondakinak tratatu eta deuseztatzeko sistemei baimena ematean eskuhartuko du, hala nola, Foru Dekretu honetan ezarritakoari jarraikiz, osasun zentroetatik kanpoko garraiobideen homologazio eta erregistroan ere bai.
f) Aplikatzekoa den arauteriaren ondoriozko bertze edozein.
3. Foru Komunitateko Administrazioak eta bere Erakunde Autonomoek, Foru Dekretu honetan arauturiko eremuko osasun Zentro eta ihardueren kudeatzaile diren aldetik, 3. taldeko osasun hondakinak tratatu eta deuseztatzeko zerbitzuak egokiro ematea bultzatuko dute, lankidetzan toki entitateekin, horien kudeaketa zuzenki nahiz zeharka egin dezaketelarik eta beti ere arlo honetan udalek dituzten eskumenak begiratuz.
11. artikulua. Toki Entitateen iharduketak.
1. Udalek, berez nahiz mankomunitateetan bildurik, eta hiri hondakin lehorren arloan indarra duen arauteriak xedatzen duenari jarraikiz, bakoitzaren mugabarruan sorrarazten edo ekoizten diren osasun hondakinen bilketa, garraioa, tratamendua eta deuseztapena Foru Dekretu honetan aurrikusten diren baldintzetan egiten den segurtatu beharko dute.
2. Hiri hondakin lehorrak kudeatzen dituzten toki entitateek derrigorrez hartuko dute beren gain beren mugabarruan sorrarazten diren 3. taldeko osasun hondakinen kanpoko kudeaketa, baina bakarrik arau honen 9. artikuluan aurrikusten diren bideetariko batez tratatu badira, eta Foru Dekretu honetan nahiz hiri hondakin lehorren kudeaketari buruzko ordenantzetan zehazten diren baldintzetan uzten badira biltzeko.
3. Toki entitateak, bereziki udalez gaindiko eremua hartzen dutenak, lankidetzan ariko dira Foru Komunitateko Administrazioarekin, Foru Dekretu honen xedeekin zerikusia duten plan eta proiektuak osatu, garatu eta betetzerakoan.
12. artikulua
Osasun hondakinen kanpo kudeaketarako zerbitzuak emateko ezartzen diren tasa edo tarifek, kosto osoak, instalazioen amortizazioa barne, erabiltzaileen kontura direla bermatu beharko dute. Zerbitzu horiek toki entitateek ematen badituzte, haien ondoriozko tasak toki Ogasunei buruzko Foru Legerian xedatutakoari jarraikiz ezarriko dira.
VI. KAPITULUA. Ardurak, erantzunbeharrak eta baimenak
13. artikulua
1. Osasun hondakinak sorrarazten dituzten zentro eta ihardueren Zuzendari Kudeatzaile edo Zuzendariek haien kudeaketaren ardura izanen dute, Foru Dekretu honetan ezarritakoari jarraikiz. Arau honen barnean galdatzen dizkieten datuak eta argibideak bidaliko dizkiete Administrazio eskudunei.
2. Osasun hondakinen ekoizleen ardura izanen da:
-Osasun hondakinak kudeatzeko plana egitea, hura Foru Dekretu honi jarraikiz aplikatuko dela bermatuz.
-Halakorik baldin badute, beren tratamendu ekipoen funtzionamendu onaren kontrola eta 9. artikuluko 5. atalean ezarritako erregistroak betetzea.
-3. taldeko hondakinak kudeatzeko, zentro ekoizletik kanpora urratsik izanez gero, zerbitzu edo enpresa baimenduak baizik ez erabiltzea; garraiolari edota kudeatzaile baimenduarekin hondakin horiek zein instalazio baimendutara eraman behar diren kontratu bidez hitzartzea, eta halakoetan haien eskutan uzten diren hondakinen zenbatekoak eta motak erregistratzea 8. artikuluko 6. atalean xedatutakoari jarraikiz.
-Urteko balantzea erregistratu eta osatzea, eta hura Administrazio publiko eskudunen eskura jartzea, egunero garraio edo kanpoko tratamendurako uzten diren 3. taldeko hondakinen zenbatekoei buruz, eta haiek tratatzeko zein instalaziotara eraman diren zehaztea.
3. 3. taldeko osasun hondakinen garraiolarien ardura izanen da:
-Garraiolari baimenak eta erabiltzen diren ibilgailuen homologazioa izatea, baita garraioa Foru Dekretu honen III. Kapituluan ezartzen diren baldintzetan egitea ere.
-3. taldeko hondakinak, behar bezala ontziratuak baldin badaude baizik ez onartzea, eta hondakin horien harrera eta emate erregistroak bete eta gordetzea.
-Urteko balantzea erregistratzea eta osatzea, eta hura Administrazio publiko eskudunen eskura jartzea, garraiaturiko 3. taldeko hondakinen zenbateko, jatorri eta helmugari buruz.
-Berak garraiatzen dituen hondakinen ekoizlearekin eta, kasuan kasuan, horiek tratatzeko ardura duen entitatearekin ere bai, hondakin horiek Administrazio eskudunak baimendutakoen artean zein instalaziotara eraman behar diren kontratu bidez hitzartzea.
4. 3. taldeko osasun hondakinak tratatzeko instalazioen titularren ardura izanen da:
-Beren instalazioak martxan jarri aitzineko baimena izapidatzea, ingurugiroa babesteko iharduera sailkatuen kontrolari buruzko Arautegian ezarritakoari eta, kasuan kasuan, ingurugiroaren gaineko eraginaren ebaluazioari buruzko arauteriari jarraikiz.
-Beren instalazioak martxan jartzeko, Administrazioaren baimena izatea.
-3. taldeko hondakinak, behar bezala ontziratuak eta garraiatuak baldin badira baizik ez onartzea, eta hondakin horien harrera eta tratamendu erregistroak bete eta gordetzea.
-Urteko balantzea erregistratzea eta osatzea, eta hura Administrazio publiko eskudunen eskura jartzea, biltegiratu eta trataturiko 3. taldeko hondakinen zenbatekoari buruz, baita haien ekoizleari eta ekartzen dituen garraiolariari buruz ere
-Kalitate kontrol eta erregistroko programa osatu eta garatzea, bai tratamendu ekipo eta instalazioen funtzionamendu ona bermatzeko, bai bere hondakin, isurketa eta, halakorik bada, eguratseko igorpenen kalitatea zaintzeko.
14. artikulua
Osasun hondakinek sortarazten dituzten kalteez ekoizleak erantzun beharko du, osasun hondakinen kudeatzaile baimenduaren eskutan jadanik utziak izan edo hiri hondar eta hondakinak bildu eta tratatzeari buruzko 42/75 Legearen hirugarren artikuluan xedatutakoari jarraikiz entregatuak izan ezik.
3. taldeko osasun hondakinen ekoizle edo edukitzaileek hondakinak lagatzeak ez ditu lagatzaileak hondakin horiek sortarazten ahal duten edozein kalteren ondoriozko erantzunbehar zibil subsidiarioaz gabetuko, horiek onartzen dituen pertsona fisiko edo juridikoak begiratzen ahal ez baditu.
VII. KAPITULUA. Arau-hausteak eta zehapenak
15. artikulua
Izan daitezkeen erantzunbehar zibil eta penalak deusetan galarazi gabe, Foru Dekretu honetan xedatutakoari buruzko arau-hausteak kasuan kasuan zehapen ahalmena duen Agintaritza eskudunak kalifikatu eta zehatuko ditu, ondoko arauteria aplikatuz:
1. Foru Dekretu honek xedatutakoari buruz, osasun hondakinen barne kudeaketan gertatzen diren arau-hausteetan, Osasunari buruzko azaroaren 23ko 10/1990 Foru Legearen bigarren Tituluko VII. Kapitulua izanen da aplikatzekoa.
2. Foru Dekretu honek xedatutakoari buruz, Zentrotik kanpo kudeatzeko urratsetan edo hondakinak sorrarazten dituen ihardueretan gertatzen diren arau-hausteetan, Osasunari buruzko Foru Legeaz aitzineko puntuan aipatu kapituluaz landa, hiri hondakin eta hondar lehorrak bildu eta tratatzeari buruzko azaroaren 19ko 42/1975 Legearen V. Kapituluko xedapenak, kasuan kasuan aplika daitezkeen toki ordenantzak, alegia, hiri hondakinen kudeaketa arautzen dutenak, eta iharduera sailkatuei buruzko Foru Arauteria izanen dira aplikatzekoak, arau-haustearen izaera eta larritasunaren arabera.
3. Arau-haustearen erantzuleak kalteordaina ordaindu beharko du, eragindako kalte eta galerengatik.
4. Arau-hausleak eragindako kalteak zuzentzera beharturik dago, eta horretarako behar diren lan guztiak egin beharko ditu zehapena ezarri zion organoak finkatzen dituen modu eta baldintzetan. Arau-hausleak kalteak zuzentzeko duen beharra betetzen ez badu, organo zehatzaileak hala egiteko errekerimendua luzatua diolarik, horrek subsidiarioki exekuta dadin aginduko du, erantzuleen kontura, bidezko liratekeen zehapen eta kalteordainak deusetan galarazi gabe.
5. Aldiz, ez da zehapentzat hartuko, behar diren baimen edo erregistroak ez dituzten zentro, zerbitzu, establezimendu edo instalazioak klausuratu edo ixtea, ezta organo zehatzailearen erabaki arrazoituaren bidez, osasun, higiene edo segurtasun aferak direla eta galdatzen diren betebeharrak bete arte edo akatsak zuzendu arte, haien funtzionamendu etetea ere.
Lehenbiziko Xedapen Iragankorra
Foru Dekretu honetan argitaratzen den egunean haren aplikazio eremuko hondakinak sorrarazi edo horien kudeaketan parte hartzen duten pertsona fisiko nahiz juridikoek, gehienez ere urtebetea dute beren funtzionamendu baldintzak Arau honetan ezarritakoari egokitzeko.
Bigarren Xedapen Iragankorra
Hiri hondakin lehorrak kudeatzeko ardura duten toki entitateek, gehienez ere sei hilabete dute Foru Dekretu hau argitaratzen denetik, arlo honetan dituzten ordenantzak orain xedatutakoari egokitzeko.
Hirugarren Xedapen Iragankorra
Osasun Departamentuak, Lurraldearen Antolamendu eta Ingurugiro Departamentuak eta Osasunbidea-Nafarroako Osasun Zerbitzuak, gehienez ere sei hilabete dute Foru Dekretu hau argitaratzen denetik, hiri hondakin lehorren ardura duten toki entitateekin eta Foru dekretu honetan jasotako irizpide eta baldintzei jarraikiz, Foru Komunitatean osasun hondakinak kudeatzeko Plan Gidaria gauzatu eta Nafarroako Gobernuari proposatzeko, horrek onets dezan.
Lehenbiziko Xedapen Gehigarria
Egoera epidemiologikoak hala galdatzen badu, Osasun Kontseilariaren Foru Agindu baten bidez aldatzen ahalko da I. Eraskinean agertzen diren eritasunen zerrenda.
Bigarren Xedapen Gehigarria
Osasun Kontseilariak, gehienez ere sei hilabete du Foru Dekretu hau argitaratzen denetik, Foru Agindu baten bidez, 13.2 artikuluan xedatutakoari jarraikiz Zentro eta iharduera ekoizleek osasun hondakinak kudeatzeko egin behar duten planen eredua eta guttieneko edukia ezartzeko.
Hirugarren Xedapen Gehigarria
Lurraldearen Antolamendu eta Ingurugiro Kontseilariak, gehienez ere sei hilabete du Foru Dekretu hau argitaratzen denetik, osasun hondakinen garraiolarien erregistroaren funtzionamendua, ibilgailuen homologazioa eta 3. taldeko hondakinen emate eta harrera inprimakien ereduak arautegi bidez ezartzeko.
Azken Xedapenetako Lehenbizikoa
Esku ematen zaie Osasun Kontseilariari eta Lurraldearen Antolamendu eta Ingurugiro Kontseilariari, Foru Dekretu hau garatzeko behar diren xedapen guztiak emateko.
Azken Xedapenetako Bigarrena
Foru Dekretu honek Nafarroako Aldizkari Ofizialean argitaratu eta biharamunean hartuko du indarra.
I. ERASKINA. Eragile patogenoek kutsaturiko eritasun infekziosoen zerrenda, haren agerpenak berarizko osasun hondakin infekziosoen kalifikazioa ematen baitie (3. Taldea)
Sukar hemorragiko birikoen taldea.
Amorrua.
Satarra.
Difteria.
Tularemia.
Izurria.
Melioidosia.
Enzefalitisa.
Muineria.
Sukar beltza.
Tetanosa.
Poliomelitisa.
Karena gaitza.
Mukieria.
Legena.
Kolera (1).
Disenteria amebianoa (1).
Birikeria (2).
Q sukarra (2).
B edo C hepatitisa (3).
Hartutako inmunoeskasiaren sindromea-HIESa (3).
(1) Infekzio hauek jotako eriengandik heldu diren gorozkiek kutsaturiko edozein hondakin.
(2) Infekzio hauek jotako eriengandik heldu diren arnasketa jariakinek kutsaturiko edozein hondakin.
(3) Edozein odol multzo edo itxura likidoko hemoderibatuena, baita infekzio hauek jotako eriengandik heldu diren odol edo hemoderibatuek kutsaturiko hondakinak.
II. ERASKINA. Bioarriskuaren Piktograma
BIOARRISKUA
Hondakin infekzioso arriskudunak
