Nafarroako Gobernuak 2021-2023 Gazteriaren III Plana onartu du. 53.787.461 euro bideratuko ditu 2021ean nafar gazteei bideratutako 140 ekintza gauzatzeko. Nafarroako Gazteriaren Institutuak garatutako dokumentuak, gazteei zuzendutako politika publikoak jaso ditu, egun, COVID-19ak baldintzatutako egoeran, gazteek dituzten beharrei erantzuteko, parte hartzearen ikuspegitik eta Foru Gobernuko departamntuen arteko elkarlanarekin.

Gazteen aldeko inbertsio publikoak 20 milioi eurokoa izango da ekitaldi honetan, emantzipazioaren atalean, planaren hiru ardatzetako batean. Zehazki, hezkuntza formaleko eta ez-formaleko, etxebizitzako eta enpleguko ekintzak bultzatzen dituen ardatza da. Azken atal horretan, Gobernuak 11 milioi euro bideratuko ditu gazteen langabeziaren zifrak murrizteko.

Dokumentua Gazteriaren Departamentu arteko Batzordeak onartu du. Javier Remirez lehen lehendakariorde eta Lehendakaritza, Berdintasun, Funtzio Publiko eta Barne kontseilariak lanaren garrantzia azpimarratu du “zeren gazteriaren arloan estrategia planifikazioaren ibilbidea finkatzeaz gain Gobernu honek Nafarroako Gazteriaren Institutua berreskuratzearen alde eginiko apustua berresten du, gazteriaren arloan zeharkako politikak pibotatzen dituen organismo autonomoa izateagatik. Gazteen errealitateak eskatzen diguna da 2023 horizontean gazteriaren politikak suspertzea”.

Bere aldetik, Carlos Amatriain Nafarroako Gazteriaren Institutuko zuzendari gerenteak adierazi du plan honek balioko duela “Administrazioa, gazteria, sektoreko entitateak eta profesionalak helburu berdinen arabera lerrokatzea ahalbidetzen duen sare-lanaren paradigma bat finkatzea. Gazteriaren politiken sistemak eginiko ekarpena berretsiz eta bere finkapenak suposatzen duen estrategiaren ekarpena bistaratuz, gazteriari entzun, arreta eman, laguntzeagatik eta gazteria sustatzeagatik”.

III. Gazteriaren Planaren helburu nagusia da hurrengo hiru urtetarako Nafarroako gazteriaren politiken printzipioak, jarduera oinarriak eta ekintza-ildoak definitzea, haren ikuspegia eta antolamendua gazteen beharrekin eta 2020-2023 Gazteriaren Foru Estrategian barne hartzen diren edukiekin egokituz.

Hirugarren Nafarroako Gazteriaren Plana

Planaren 140 jarduerak Auzolan, Emantzipazioa eta Horizontea izendatutako eta 2020-2023 Gazteriaren Foru Estrategian definitutako hiru egitura ardatzetan inguruan antolatuta daude. Auzolan ardatzak elkartegintzaren lan esparruak biltzen ditu (7 jarduera), gizarte inklusioa, elkarbizitza eta generoa (29), boluntariotza (4), lurralde garapena (13), politika linguistikoa (7) eta aisialdia eta denbora librea (3). Bigarrenak, Emantzipazioa, heziketa formalaren esparruak biltzen ditu (17), heziketa ez formala (7), etxebizitza (4) eta enplegua eta lan-munduan txertatzea (21). Hirugarren ardatzak, Horizontea, osasunarekin lotutako jarduerak biltzen ditu (6), kultura (8), mugikortasuna (6), kontsumoa (1), kirola (3) eta bizitzaren jasangarritasuna (3). Guztira 30 dira lortu beharreko helburu zehatzak, jarduera horien exekuzioaren bitartez.

Aldi berean, Planak zeharkako lau ardatz lantzen ditu zeinek eragina duten proposatutako jarduera bakoitzean: partaidetza eta harekin lotutako estrategia berrien sorrera; gizarteratzea eta aniztasuna, kontuan hartzeko gazteriaren errealitate gero eta anitzagoa eta konplexuagoa; berdintasuna, feminismoaren zeharkako ikuspegi bat garatzera datorrena, genero ezberdintasunarekin amaitzeko eta sexu aniztasun guztien onarpenera heltzeko; eta lurralde kohesioa, Nafarroako gazteriaren despopulatzearen aurkako borroka printzipio modura.

III. Gazteriaren Plana joan den azaroaren 11n onartutako 2020-2023 Gazteriaren Foru Estrategiaren printzipiotan hala nola 2020 Nafarroako Gazteriaren Diagnosian oinarritu da; dokumentu bietan gazte nafarren beharrak hausnartzen dira eta oinarri modura balio izan dute Foru Exekutiboak gazteriaren arloan garatutako ekintza eta politiko publiko ezberdinak islatzeko orduan. Nafarroako Gazteriaren Institutuak zuzendu du III. Gazteriaren Plana, eta halaber gazteriaren arloko estrategia planifikazioaren ibilbidea finkatu du, zein 2011n Nafarroako Parlamentuak aho batez Gazteriaren Foru Araua onartu zuenetik garatzen etorri den; haren eskutik Gazteriaren Foru estrategia batekin kontatzeko beharra ezartzen da, baita Nafarroako Gobernuak hala nola tokiko entitateek gazteriaren arloko politika publikoen eta planen garapenerako jarraitu beharreko ildoak ere.

Elaborazio prozesua eta herritarren parte hartzea

NGI-ak planaren garapena gazte nafarrekin kontaktuan dauden agente ezberdinekin eginiko solasaldi egituratuan oinarritu du. Horrela, Nafarroako Gobernuaren, Nafarroako Gazteriaren Kontseiluko departamentu guztien, esparru honetan lan egiten duten agenteen eta proposamenak entzuteko hala nola planaren helburuak zehazteko bilera eta mahai teknikoen bitartez bere elaborazioan parte hartu duten gazteen entitate ezberdinen inplikazioarekin kontatu du.

Era berean, planak herritarren partaidetzari ateak zabaldu zizkion 2020ko iraila eta urria artean garatutako galdeketa ezberdinen hala nola iradokizunak eta ekarpenak jasotzeko Gardentasun Atarian eta Gobernu Irekian eginiko zirriborroaren argitalpenaren bitartez. Jasotako 10 proposamenetatik gehienak planaren barne hartu dira, aldiz beste esparru batzuetara bideratutakoak Gobernuan aprobetxatu egin dira dagozkien departamentuetara berbideratuz.

Amaitzeko, Planaren exekuzioaren segimenduari dagokionez, aurreikusten da bere indarraldiko urte bakoitza amaitzean, 2021, 2022 eta 2023, Nafarroako Gazteriaren Institutua arduratuko dela plana ebaluatzeko eta urteko laneko plana eguneratzeko beharrezko informazioa eta adierazleak biltzeaz, horretarako bere baitan dituen jarduerak exekutatzeaz arduratzen diren departamentu ezberdinak inplikatuz.

Biztanleria gaztea

2005. urtetik (% 22,15) Nafarroako biztanleria gaztearen presentzia murriztuz doa piramide demografikoan 5 puntu baino gehiagoren jaitsierarekin (% 17,5 2019an). Gaur egun, Nafarroan 113.000 pertsona gazte baino gehiago daude, 14 eta 30 adin tartekoak. Lurralde banaketari dagokionez, bere banaketan nolabaiteko lurralde desoreka bat topatzen dugu, izan ere, biztanleria nafar gaztearen gehiengoa (% 58) Iruñako esparruan bizi da, eta gero Tuteran (% 13), Pirinioak izanik biztanle gazte gutxien erregistratzen duen eremua (% 1.88).