Nafarroako Enplegu Zerbitzuak-Nafar Lansarek 2019an hasitako langabezia prebenitzeko eta murrizteko programa berrargitaratuko du datozen bi urteetan. Programak 45 urtetik gorako iraupen luzeko langabetuak gizarteratzea du helburu. Errefortzu horrek orientazio, enpresetan prospekzioa eta prestakuntza neurriak barneratzen ditu eta 600.000 euroko aurrekontuarekin 500 lagunera iristea aurreikusi dute.

NEZ-NLk zerbitzua erakunde espezializatuen bitartez emango du. Astelehen honetako (urriak 28) NAOn argitaratu da diru-laguntzen deialdia, urte bakoitzeko 300.000 eurokoa. Diru-laguntzak eskatzeko epea azaroaren 18an amaituko da.

Carmen Maeztu kontseilariak eta Mirian Martonek, NEZ-Nafar Lansareko zuzendari kudeatzaileak, programaren inguruko xehetasun guztien berri eman dute prentsaurrekoan, eta helburua "enplegua berreskuratzeko prozesuan inor atzean ez geratzea" dela esan dute.

Deialdiaren bitartez, enpleguan sartzeko bi zailtasun nagusiri aurre egin nahi zaie. “Lehena adina da eta bigarren berezitasuna langabezian denbora luzez egon diren pertsonek zailtasunak izatea enpresekin harremanetan jartzeko; alegia, esperientzia egiaztatua izan dezaketen arren, harreman edo erreminta egokiak falta zaizkie, eta inor ez da langile horietaz gogoratzen. Beraz, aukera bat behar dute, eta enpresekin kontaktuak dituzten enpresek bidea irekitzen dute”, azaldu du kontseilariak.

Programaren xedea enplegagarritasun diagnostikoa duten 45 urtetik gorako pertsonen iraupen luzeko langabezia murriztea da. ILL pertsonaren profila zorroan dituzten enpresen enplegu-eskaeretara egokitzen dute erakundeek, prestakuntzaren bitartez.

Programaren edizio berri honetarako, NEZ-NLk prebentziozko ikuspegia sartu du (Estatuko Enplegu Publikoko Zerbitzuaren Plan REincorpora-T Plana). Urte eta erdiko denboraldian urtebetez langabezian dauden ILL pertsonez gain, 540 eguneko denboraldian 270 egunez (9 hilabete inguru) langabezian dauden pertsonak ere artatu ahal izango dira. Ikuspegi horren bitartez, lehenago esku hartu nahi da, langabezia-egoera luzatzeak lan-merkatuan berriz sartzeko aukerak apurka-apurka murrizten baititu.

2019an zehar, Gurutze Gorria, Acción Laboral, COCEMFE eta Ganbera Ofiziala erakundeak 247 pertsona artatzen ari dira, NEZ-NLren 300.000 euroko diru-laguntzarekin eta horien %25a laneratzeko konpromisoarekin (deialdian gutxienez %10a eskatu da). Urtearen amaiera arte ez dugu programaren emaitza ezagutuko, akonpainamendua denboran zehar luzatzen delako, baita pertsonek enplegu ezegonkorrak aurkituta ere.

Honako hau hainbat urtetarako deialdia denez, programa 2020an hasten duten pertsonek 2021ean jarraitu ahal izango dute hala behar izanez gero. Gainera, erakundeentzako diru-laguntzaren modulua igo egin da.

Aurrekontu gehiago enpresetan kontratuak bultzatzeko

NEZ-NLren esku-hartzearekin, informazioa eta arreta orokorra eskaintzeaz gain, orientaziorako eta prestakuntzarako ibilbideak jorra daitezke urtean gutxienez 2.100 ILL pertsonarentzat. Horretarako daude agentzien orientazioa, 4 teknikariren laguntzarekin, SEPEren laguntza ekonomikoari esker; erakunde kontratatuak; edo programa intentsibo hau.

Prestakuntzari dagokionean, laneratzeko zailtasun bereziak dauden kasuan, ILL pertsonak Prestakuntza eta Enpleguko Programa Integraletara (500 pertsona baino gehiagorentzako gaitasuna 2019an) eta profesionaltasuna ziurtatzen duten beste prestakuntza-programa batzuetara bideratzen dira.

Eta, enpresetan sartzea errazteko, NEZ-NLk hilabetean 550 eurotik 1.000 eurora bitarteko laguntzak ditu enpresentzat, langile autonomoentzat eta irabazi-asmorik gabeko erakundeentzat, baldin eta 45 urtetik gorako ILL pertsonak kontratatzen badituzte.

NEZ-NLk laguntza-lerro hori 2018an aktibatu zuen, gastua 244.000 eurokoa izan zen, eta 34 ILL onuradun izan ziren. 2019rako aurrekontua 480.000 eurokoa da, 75.000 euro gehiagokoa, 75 kontrataziorako laguntzak ematea aurreikusten baita.

Zertan datza esku-hartzea

Mirian Martonek adierazitakoaren arabera, “norbanakoaren arreta eskaintzeak, intentsitate altukoak, eta iraupen luzeko langabeekin garatutako ekintzetan hurbileko segimendua egiteak nabarmen murrizten du langabezian egotea”.

Arreta-mota denboran zehar luzatzea eskatzen da eta 2021era bitarte luzatzen den deialdia egitea.

Tutorea ondoren lanez arduratuko da:

- Prospekzioa: enpresekin kontaktuak, enplegu-eskaintzak lortzeko, premiak definitzeko,…

- Pertsonaren aktibazioa: pertsonaren diagnostikoa, prestakuntza tekniko profesionala (lanpostu baterako gaitasun pertsonalak eta teknikoak), eta, laneratuz gero, horren segimendua.

NEZ-NLren helburua da programa trinko honen bitartez urtero 250 pertsona artatzea. Modu horretan, akonpainamendu eta prospekzio zerbitzuetarako, hilean 3.508 euro jarriko ditu lanaldi osoan tutorea kontratatzeko. Halaber, erakunde bakoitzari 10.000 eurora bitarteko laguntza eskainiko dio prestakuntza tekniko-profesionala emateko (7,62 eurotik 9,18 eurora bitarte pertsona eta ordu bakoitzeko, familia profesionalaren arabera).

Erakunde bakoitzak gehienez 90 pertsona artatu ahal izango ditu (NEZ-NLk bideratuak edo zuzenean jasotakoak), tutore bakoitzak 45 langabe eduki ahal izango ditu, eta diru-laguntza urtean gehienez 98.000 eurokoa izango da.

Eskaerak aztertzerakoan, NEZ-NLk ondorengoak kontuan izango ditu: erakundeak laneratzeko aurreikusten duen portzentajea, esperientzia eta profil teknikoa, jarduera-eremua (puntu gehiago Iruñetik eta Tuteratik kanpo kokatutako agentzientzat), eta emandako zerbitzuen ebaluazioa.

45 urtetik gorako 7.151 pertsona

Iturria edozein dela ere (EPA edo erregistratutako langabezia), ILL langabezia osoa baino gehiago jaitsi da urte batean; hau da, erregistratutako langabezian, %11 inguru kopuru osoaren %8,1aren aurrean; eta EPAn, -%46,4 -%14,5eko jaitsiera osoaren aurrean.

Iraupen luzeko langabezia 8.570 pertsona (EPA III T 2019) eta 11.032 pertsonaren (aurten erregistratutako langabezia) artekoa da, eta horietatik %65a emakumeak dira. Langabezia osoari dagokionean, %35 inguru dira. EPAri erreparatuta, %57,5 izan ziren 2014an, eta erregistratutako langabeziaren %41,2 2015ean (aurtengo udaberrian %43).

Gaur egun, Nafarroak du egoerarik onena 2010. urteaz geroztik. Krisia hasi aurretik (2008), oro har, ILL kopurua 3.200ekoa (EPA) eta 6.350ekoa (erregistratutako langabezia) zen.

NEZ-NLn irailean erregistraturiko 11.700 ILL pertsonatatik %65,7 emakumeak dira. Talde horren %64,8a 45 urtetik gorakoa da (10etatik lau 55 urtetik gorakoak dira), 7.150 pertsona inguru; %17,5 atzerritarrak dira, eta %87,3ak oinarrizko ikasketak ditu (bigarren hezkuntzara bitartekoak).

ILLk eragina du hezkuntza-maila eskasa duten pertsonengan; hau da, derrigorrezko bigarren hezkuntzako lehen etapa gainditu ez dutenak (%75,2) edo bigarren etapa gainditu ez dutenak (%12,1).

Adina eta sexua nahasten baditugu, iraupen luzeko langabezia osotik laurdena baino gehiago 54 urtetik gorako emakumeak dira.

Bestalde, prebentzio-ikuspegia SEPEren 2019-2021 Hiru urteko Planarekin batera jorratzen da, iraupen luzeko langabezia prebenitzeko eta murrizteko (REincorpora-T Plana), krisi ekonomikoa dela-eta enplegua galdu duen biztanleriaren sektore zabalarentzat. Enplegurik gabe geratutako pertsona horien profil profesionalen ezaugarriak, enplegu egonkorra izateko zailtasunak eta mugak, enplegu partzialekin eta aldi baterako enpleguekin igarotako trantsizio-denboraldiak, e.a. direla-eta, profesional asko 9 hilabetetik gorako denboraldian lanik gabe egon dira, eta horrek ondorio pertsonal, sozial eta familiar garrantzitsuak izan ditu.