Maria Chivite Navascués, Nafarroako Lehendakariak 2025-2028 aldirako Nafarroako Enplegu Plan berria sinatu du gaur goizean Manuel Piquer Nafarroako Enpresarien Konfederazioko presidentearekin, Jesus Santos UGTko idazkari nagusiarekin eta Alfredo Sanz Nafarroako CCOOko ekintza sindikaleko idazkariarekin. Foru Gobernuak 552.7 milioi euro bideratuko ditu plan berri horretara. Inbertsioa 132,96 milioikoa izango da aurten; 135,92 milioikoa 2026an; 140,63koa 2027an eta 143,24koa 2028an. Arloka, planaren aurrekontuaren zatirik handiena, 276,18 milioi, ETEen lehiakortasuna eta hazkundea sustatzeko izango da. Bigarrenik, aurrekontu handiena duen arloa Enplegu Politika Aktiboak dira, 269,1 milioirekin. Bestalde, ezbehar-tasari aurre egiteko ekintzetarako inbertsioa 4,8 milioikoa izango da, eta beste 2,7 milioi bideratuko dira genero-zeharkakotasunera eta lan-harremanetara.

Plana sinatzeko ekitaldian, Chivite Lehendakariak berretsi egin du Nafarroako Gobernuak oraindik ere lan egiten duela ezagutzak bultzatutako jarduera industriala eta lan-jarduera indartzen: “Lanean jarraituko dugu industria modernizatzen eta dibertsifikatzen, talentuaren, berrikuntzaren eta euskarri publikoaren ekosistema bultzatzen ingurune instituzional egoki batetik, eta Nafarroaren aurrerabidean eta oparotasunean konprometitutako eta inplikatutako eragile guztien eskutik, esaterako Enplegu Plan honen sinatzaileen eskutik”.

Lehendakariak eskerrak eman nahi izan dizkie gizarte eragileei, guztion aurrerabideari lagunduko dioten adostasunekiko jarreragatik: “Eskerrik asko maila horretan egoteagatik, Nafarroari zerbitzua emateagatik, eragile erabilgarriak eta eraikitzaileak izateagatik. Horrela, elkarrizketatik eta akordiotik aurrera egin nahi dugun lur honetan”.

5 arlo estrategiko eta 387 neurri

Planak 387 neurri ditu, eta esku hartzeko bost arlo estrategikotan zentratu da: ezbehar tasa eta laneko arriskuen prebentzioa; aukera-berdintasuna; lehiakortasuna; lan-harremanak eta enpleguaren kalitatea; eta Enplegu Politika Aktiboak (PAES).

Dokumentuak lau urteko indarraldia du, eta lehiakortasuna bultzatzearen aldeko apustua egiten du, enpresen inbertsiorako eta lehiakortasunerako baliabide gehiagorekin; laguntza horien irismena hobetzen da, ahalik eta enpresa gehienengana iristeko, batez ere ETEetara, baina baita enpresa handietara ere. Lan-harremanei dagokienez, plan berriak lan-eremu bat ezartzen du, aldi baterako ezintasunagatiko edo kontingentzia arruntagatiko lan-absentziak murrizteko helburuarekin. Gai horrek eragin berezia du industria-sektorean.

Enplegu Politika Aktiboen arloan, 25-28 Enplegu Planak hainbat berrikuntza jasotzen ditu. Horien artean, honako hauek nabarmentzen dira: Nafar Lansare (SNE_NL) Nafarroako Enplegu Zerbitzuaren Orientazio eta Ekintzailetza Zentroa bultzatzea, enplegu-politika aktibo berriak esperimentatzeko berrikuntza-laborategi gisa; enpresei zerbitzu gehiago eta hobeak eskaintzeko komunikazio-plan espezifiko bat egitea; Enplegu Politika Aktiboen ebaluazioa eta digitalizazioa indartzea; helburu estrategikoak Enplegu Lege berrian bermatutako zerbitzuekin integratzea, non enpresekin lan egiteak protagonismo handiagoa hartzen duen; eta lehentasunezko kolektiboentzako politikak bultzatzea: emakumeak, gazteak, iraupen luzeko langabetuak, migratzaileak, 50 urtetik gorakoak, gizarte-bazterkeriako egoeran edo arriskuan daudenak, edo desgaitasuna duten pertsonak.

Nabarmentzekoa da lan autonomoari ematen zaion laguntza urtez urte handituko dela, eta laguntza berri bat sortuko dela 2026tik aurrera, lehen enplegatua kontratatzeko, lan-proiektu horiek indartzeko asmoz. Guztira 16,7 milioi euro bideratuko dira 2028ra arte kolektiboa bultzatzeko.

Laneko ezbehar -tasa murriztea da lehentasunezko beste helburu bat. Planak aurreikusten du gutxienez % 50 murriztea, lantokietan neurri integralak aplikatuz: prebentzioa enpresan, esparru sindikalean, hezkuntzan eta gizartean. Prebentzioko lurralde-ordezkaria indartuko da, ezbehar-tasa handienak dituzten enpresetan jarriko da arreta, eta in itinere istripuak gutxienez % 20 murrizteko lan egingo da, besteak beste, enpresetan mugikortasun-planak garatzeko laguntzen proiektu pilotu bat bultzatuz.

Azkenik, aukera-berdintasuna da beste gakoetako bat. Berrikuntza gisa, berdintasun-agentearen figura sartu da, langileen legezko ordezkaritzatik ez duten enpresetan berdintasun-planen negoziazioa errazteko eta berdintasun plan bat izatera behartuta dauden enpresen % 100era iristeko (50 langile baino gehiago dituzten enpresetan). Gainera, LGTBIQ+ kolektiboaren barruan enpleguan berdintasuna aztertzeko ekintzak eta zainketen arraila landu ahal izateko denboraren erabilerari buruzko inkesta bat abian jartzea jasotzen da.

2025-28 Enplegu Plan honi buruzko informazio guztia www.planempleonavarra.com webgunean kontsulta daiteke. Bertan, planaren berrikuntza guztiak, aurrekariak eta testuingurua, erabilitako aurrekontua eta lortu nahi diren helburu eta konpromisoak jasotzen dira.

Konpromisoak

2025-28 Enplegu Planak konpromiso orokorren zati bat biltzen du, alde guztiek planaren garapena betetzeko konpromisoa, eta aurrekontu-zuzkidura nahikoa du plan osoa garatzen den bitartean; hartutako akordioak gauzatzeko konpromisoa; neurri guztien ebaluaziorako, jarraipenerako eta eraginerako konpromisoa; eta gobernantza partekatua.

Baina Nafarroako azpiegitura handien garapenari lotutako konpromiso zehatzagoa ere jasotzen du: Nafarroako ubidea, AHT, aireportua eta nazioarteko irekiera edo errepide-sarea. Gainera, enpresen lehiakortasuna hobetzeko zuzeneko elementu horiei buruzko lan-ildo estrategiko bat sartzen da, zuzeneko lotura baitute Nafarroako enplegua, produkzio-sarea eta zerbitzu-sarea mantentzearekin eta indartzearekin.

Plan berri honek eremu horietan jartzen du arreta, zeharkako ardatz gisa lurralde-kohesioa eta gizarte-kohesioa ahaztu gabe, eta erronka hirukoitza (demografikoa, digitala, berdea) egokitzea ahaztu gabe.

Gainera, plan berriak modu eraginkorrean jasotzen ditu aurreko plana guztiz edo partzialki gauzatzeko dauden neurriak, esaterako negoziazio kolektiboaren behatokia sortzea; Nafarroan mugikortasun-plan bat diseinatzea departamentuen arteko mahai baten bidez; genero-indarkeriaren biktima diren emakumeentzako enplegu-baliabideen sare bat sortzea; administrazioa sinplifikatzeko proiektu bat, bereziki enpresa txiki eta ertainentzat; edo lan-arriskuen prebentziorako katedra bat sortzea.

% 94ko betearazpena aurreko planean

Aurreko Enplegu Planak % 94ko gauzatze ekonomikoaren maila uzten du, eta 600 milioi euro baino gehiago bideratu dira Nafarroan enplegu-politiketara plana indarrean dagoen bitartean.  Azken ebaluaziotik exekuzio teknikoaren zifra oso positiboak ondorioztatzen dira. Enpleguari lotutako 393 neurrietatik 92 amaitu dira eta beste 261 jarri dira martxan, ebaluazioa egiteko unean irekita jarraitzen zutenak. Ekintzen % 6 bakarrik (24) ezin izan zen gauzatu, baina kontuan hartu dira plan berria diseinatzerakoan.

Nabarmentzekoa da 5.579 enpresak jaso zituztela krisialdiak arintzeko enpresentzako dirulaguntzak, eta ia 78 milioi euro bideratu zirela haietara, aurreko planaren zutabeetako bat, kontuan hartuta pandemia hasi ondorengo hilabeteetan trazatu eta diseinatu zela. Bestalde, ebaluazio-txostenak lan-osasunarekin eta lan-harremanekin lotutako ekintzen irismena nabarmentzen du, esaterako prebentzioko lurralde-ordezkariaren figura, 240 enpresa bisitatu zituena; lantaldeen eta lantokien egokitzapena, 171 enpresari mesede egin ziena; edo zaintza-sektorea duintzeko proiektuak Nafarroan, 69 milioi euro inbertitu baitziren.

Gobernantza eta elkarrizketa soziala

Enplegu Plana eragile sozial eta ekonomikoekin adostutako dokumentua da, eta Nafarroako Gobernuaren lan- eta enplegu-arloko politikak zehazten ditu. Zehazki, 25-28 Enplegu Plan hau enplegu-politiken arloko aurreko plan eta estrategietatik sortu da, eta aurreko planaren ildo nagusien jarraipena da. Negoziazioak 2024. urtearen hasieran hasi ziren, eta apirilean areagotu egin ziren, lanari jarraipena ematea ahalbidetuko zuen bi planen arteko lotura lortzeko.

Nafarroako egungo egoeraren azterketa xehatua abiapuntu duen dokumentu berriak elkarrizketa sozialaren esparrua finkatzen du, politika publiko eraginkor eta eraginkorrak adosteko gune gisa.

Akordio hori, 2021-24 Enplegu Planaren inguruko prozesua bezala, gobernantza parte-hartzailearen bidez gauzatu da, Elkarrizketa Sozialaren bitartez. Hiru aldeko organoa da, ordezkaritzarik handiena duten eragile ekonomiko eta sozialen eta Foru Komunitateko Administrazioaren arteko elkartze, parte-hartze eta negoziazio instituzionalerako, eta 2014an sortu zen. Bertan, Nafarroako Enpresarien Konfederazioa (CEN) eta UGT eta CCOO sindikatuak daude ordezkatuta.

Kontseiluak, Gizarte Eskubidea, Gizarte Ekonomia eta Enplegu Departamentuari atxikia, Nafarroako Gobernuak Foru Komunitaterako gai nagusietan hartzen dituen erabakietan parte hartzeko aukera ematen die bere kideei. Elkarrizketa Sozialaren Kontseiluaren osoko bilkuran, gaur goizean, Maria Chivite presidentea izan da buru, eta honako hauek ere parte hartu dute, Carmen Maeztu Gizarte Eskubide, Gizarte Ekonomia eta Enpleguko kontseilariak; Manuel Piquer CENeko presidenteak; Jesús Santos UGTko idazkari nagusiak; Alfredo Sanz Nafarroako CCOOko Ekintza Sindikaleko idazkariak (Chechu Rodriguez ez da etorri gaixorik egoteagatik), eta Javier Zubicoa Lan Zerbitzuko zuzendariak. Gainera, Mikel Irujo Industria eta Trantsizio Ekologiko eta Digitaleko sailburua, Iñaki Mendioroz Gizarte Ekonomia eta Laneko zuzendari nagusia, Miriam Martón SNE-NLko zuzendari gerentea, Marisol Vicente (UGT), Pilar Ruiz (CCOO) eta Carlos Fernandez Valdivieso (CEN) izan dira.

Planaren gestioak ete berrikuntzak ekarriko ditu, gobernantza bultzatuz, neurriak hedatzeko eta abian jartzeko lanean ari diren lan-batzorde espezializatuei jarraipena emanez. Gainera, planaren barruan landutako guztia jakinarazteko moduan integraltasuna lortzeko protokoloak daude, bai eta helburu zehatzak ere, kasu bakoitzean betetze-maila sei hileko ebaluazioaren bidez neurtzeko.