2025ko azaroaren 19a

Nafarroak Amref Salud África Fundazioaren lana aitortu du, Afrikako 35 herrialdetan 16 milioi pertsona baino gehiagori ematen dion osasun artarengatik

Maeztu kontseilariak Foru Gobernuak Laboral Kutxarekin lankidetzan ematen duen Nafarroako Elkartasunaren Nazioarteko Saria eman dio erakundeari
Irudi galeria

Entrega del Premio Internacional Navarra a la Solidaridad

Amref Salud África Fundazioak Nafarroa Elkartasunaren Nazioarteko Saria jaso du gaur eguerdian Iruñean, Afrikako 35 herrialdetan 16 milioi pertsonari baino gehiagori ematen dien arretagatik eta Afrikako osasun prestakuntzan liderra izateagatik. Sari horren bidez, Nafarroako Gobernuak, Laboral Kutxarekin lankidetzan, erakunde horren ibilbidea aitortzen du, bai osasunaren arloan, bai hezkuntzaren arloan, zein desberdintasunak murriztearen arloan, hala nola emakumeen genitalen mutilazioaren aurkako borrokan.

AMREF 1957an sortu zen, Kilimanjaro mendiaren oinetan, mediku hegalariak (Flying Doctors) izenekoekin. Hiru mediku horiek hegazkinez joaten ziren kontinenteko lekurik ezkutuenetara, laguntza medikoa ematera. Harrezkero, Nairobin duen egoitza nagusitik eta 2.400 langile baino gehiagorekin (horietatik % 97 afrikarrak), osasun-langileen prestakuntzara, berrikuntza teknologikora eta emakumeen mutilazio genitalaren aurkako borrokara zabaldu da, eta Ruandako genozidioa, GIB/SID pandemia edo COVID-19 bezalako krisiei erantzun die Afrikako 37 herrialdetan, Ugandan, Mauritanian, Hego Sudanen edo Etiopian presentzia berezia izanik.

Carmen Maeztu, Eskubide Sozialetako, Ekonomia Sozialeko eta Enpleguko kontseilariak, eta Adolfo Plaza, Laboral Kutxako presidenteak, banatu dute saria, Nafarroako Jauregiko Tronu Aretoan egindako ekitaldi batean. Bertan izan dira Unai Hualde Nafarroako Parlamentuko presidentea; Alicia Echeverría, Nafarroako Gobernuaren ordezkaria; Felix Taberna, lehendakariorde eta Lehendakaritza eta Berdintasuneko kontseilaria; Fernando Domínguez, José Luis Arasti eta Juan Luis García kontseilariak Foru Komunitateko eta Nafarroako Parlamentuko erakundeetako ordezkariekin batera.

Nafarroako Gobernuak Laboral Kutxarekin lankidetzan ematen duen Elkartasunaren Nafarroako Nazioarteko Sariak 25.000 euroko zuzkidura du, Amrefek Afrikako kontinentean lan egiten jarrai dezan. Erakundearen izenean Florence Simon Temu, doktore eta Amref Tanzaniako zuzendari exekutiboak, eta Ana Diaz-Cano, Amref Españako zuzendariak, jaso dute saria.

Osasun-prestakuntzako erreferentea eta liderra
Bere hitzaldian, Carmen Maeztu, Eskubide Sozialetako, Ekonomia Sozialeko eta Enpleguko kontseilariak, erakundearen lana azpimarratu du, "Florence Simon Temu, doktore eta Amref Tanzaniako zuzendari exekutiboa, eta Ana Diaz-Cano, Amref Españako zuzendaria bezalako pertsonen konbentzimendu, konpromiso eta iraunkortasunaren bidez milioika pertsonen bizitza nola alda daitekeen erakusten duen adibiderik argiena delako".

Eskubide Sozialetako titularrak, gainera, erakunde horrek “matxismoaren adierazpen handienetako baten aurka egindako lana: emakumeen genita-mutilazioa” nabarmendu du. Ildo horretan, azpimarratu du "sentsibilizazio-programak bost milioi lagunengana iritsi direla, Kenyan eta Tanzanian bakarrik, eta ablazioa % 45etik % 14ra murriztu dela urte gutxiren buruan, eta 2011tik 15.000 neska baino gehiago salbatu direla ankerkeria horretatik". Kontseilariak, gainera, Amref hilekoaren higienearen kudeaketarekin garatzen ari den lana azpimarratu du, "nesken artean eskola-absentismoaren arrazoi ohikoenetako bat baita; izan ere, nesken erdiak baino gehiagok huts egin zuen hilekoaren edo lotutako baldintzen ondorioz", azaldu du.

Azkenik, Carmen Maeztuk Foru Gobernuak lankidetza-funtsetan egindako inbertsioa azpimarratu nahi izan du, "biztanleko funts gehien bideratzen dituen erkidegoa gara. Nafarroak arlo horretan duen konpromisoari eutsi dio” eta 2026an Gobernuak 20,6 milioi euro bideratuko dituela helburu horretarako aurreratu du.

Bestalde, Florence Simon Temnu doktoreak eskerrak eman dizkie "milioika emakume, gazte eta osasun-komunitateei, egunero lan egiteko adorearekin". Gainera, azpimarratu du fundatzaileen espiritu aitzindariak jarraitzen duela erakundean, "inor atzean utzi gabe, bizi diren lekuaren arabera". Florence Simonek, gainera, kontinente afrikarrak bizi duen egoera kontatu du, "Afrika une erabakigarrian dago. Herrialdeak presio klimatikoak, osasun-krisiak, osasun-sistema hauskorra eta desberdintasunak jasaten ditu. Baina badugu indar bat: biztanle gazteak. Afrikarren % 60 baino gehiago 25 urtetik beherakoak dira, eta erdiak baino gehiago emakumeak. Kontinenteak bere berrikuntza, erresilientzia, konpromisoa eta lidergoa behar ditu ".

Bere aldetik, Florence Simon Temnu doktoreak eskerrak eman dizkio Sariari, “egunero lanean ausardiaz aritzen diren milioika emakume, gazte eta osasun komunitateari” iristen zaielako. Gainera, nabarmendu du erakundean fundatzaileen espiritu aitzindaria jarraitzen dela, “inor atzean utzi gabe, bertan bizitako lekuaren arabera”. Florence Simónek Afrika kontinentearen egoera ere azaldu du, “Afrika une erabakigarri batean dago. Herrialdea presio klimatikoek, osasun krisiek, osasun sistema ahul batek eta ezberdintasunek eraginda dago. Baina indar bat dugu: gazteen populazioa. Afrikarren %60 baino gehiago 25 urtetik beherakoak dira, eta erdiak baino gehiago emakumeak dira. Kontinenteari bere berrikuntza, erresilientzia, konpromisoa eta lidergoa behar ditu”.

Gainera, Amref Tanzaniako zuzendari exekutiboak erakundearen lan egiteko modua gehitu du, "gure onuradunak ez dira hartzaileak soilik, beren eraldaketaren gidariak dira. Gure rola laguntzea da, haien ondoan bazkide gisa ibiltzea”.

Gainera, Adolfo Plaza Laboral Kutxako zuzendariak aintzatespena helarazi die Amref osatzen duten pertsona guztiei, eta azpimarratu du erakunde horrek "hasieratik hautsi zuela lankidetza-eredu tradizionalekin, eta bere garapen propioa barrutik gidatzeko apustua egin zuela". Ildo horretan, nabarmendu duenez, "elkartasun horizontala gauzatzen dute zerbitzuak ematen dituzten komunitateekin lankidetzan proposamenak bultzatuz, komunitateak konponbideen diseinuaren protagonista aktibo bihurtuz eta tokiko gaitasunak indartuz".

Bestalde, Adolfo Plazak Amrefen "Afrikako osasun-sistemak eraldatuko dituzten liderrei prestakuntza emateko" konpromisoa azpimarratu du. Zentzu horretan, Adimen Artifizialaren (IA) eta "Amref Nazioarteko Unibertsitatea" programaren bidez Afrikako milaka osasun-profesional trebatzea lortu duela azaldu du.

Azkenik, Laboral Kutxako zuzendariak adierazi duenez, Nafarroako Elkartasunaren Nazioarteko Saria "ospe handiarekin sendotu da, bere palmaresa osatzen duten erakunde, gobernuz kanpoko erakunde eta pertsona guztien ibilbide garrantzitsuarekin", eta Manuel Elkin Patarroyo kolonbiarra gogorarazi nahi izan du. Urte honen hasieran hil zen, eta 2011 urtean malariaren aurkako borrokagatik ezagutua zena.

Ekitaldia Sinfonía Navarra osatzen duten Íñigo Segura Urra gitarra, Marta Castillejo García ahotsa, eta Alain Segura Castillejo perkusioa bidez osatutako musika hirukotearen eskutik animatu da. Benito Lertxundiren “Nire herriko neskatxa maite”, eta La Raizen “Siyabamba” eta “La hoguera de los continentes” abestia interpretatu dituzte.

Aurretiko edizioak
Iaz, 2024an, Flora Tristán Peruarraren Emakumeen Zentroak, Emakumeen eskubideen alde eta babesaren aldeko 45 urteko lanagatik, bereziki pobreziak, bazterkeriak eta arraza-diskriminazioak kalteturiko sektoreetan, Nabarra Iraunkortasunaren Nazioarteko Saria jaso zuen.En 2023 fue reconocido el Instituto de Salud Incluyente de Guatemala por su contribución a la mejora de las condiciones de salud con justicia social a través del desarrollo de propuestas teóricas, metodológicas y operativas, a partir de un enfoque multidisciplinar. 

2022an, aitortza Aita Mari Giza Itsas Salbamendu Elkarteari eman zitzaion, giza balioagatik, Europara doazen eta gerratik eta goseatik ihesi doazen migratzaile eta errefuxiatuen laguntzan diharduelako.

2021ean, El Caracol elkartea izan zen irabazlea, Mexiko Hiriko etxerik gabeko pertsonen behar sanitario eta psikosozialei erantzuteko etengabeko lanagatik. Gainera, 2019an, Nazioarteko Emaus Mugimenduaren ibilbidea aitortu zen, eta Patrick Atohoun presidenteak ordezkatu zuen, gizartea eraldatzeko eta ingurumen-justizia egiteko egindako lanagatik. 2018an, lau ekintzaile afrikar saritu zituzten: Theresa Kachindamoto (Malawi), Hulo Guillabert (Senegal), Victoria Nyanjura (Uganda) eta Oumou Sall-Seck (Mali), Afrikan giza eskubideen alde egindako lanagatik, guztien lana aintzat hartzen duen hautagaitza bateratu batean.

Gainera, sari honekin saritu zituzten Alepoko (Siria) marista urdinak; Muhamad Yunus Bakearen Nobel saria; Kalkutako Karitateko Ahizpa Misiolariak; Errefuxiatuentzako Jesuiten Zerbitzua; Uganda Network of Aids Service Organisations (UNASO); Fede eta Alaitasunaren Nazioarteko Federazioa; San Juan de Dios Ospitale Ordena; Wassu Gambia Kafo eta Mama Samathe; Ekuadorko Aguarico-Capuchina Misioko Bikariato Apostolikoa; eta Isabel Martín- Creative Handicraft.

Ere jaso zuten saria Manuel E. Patarroyo Murillo irakasleak, Dimina Khasiala kenyarrak, "Mama Tunza" izenekoak, Martha Pelloni, Argentinan Giza Eskubideen alde lan egiten duena; Juan Ciudad Fundazioa eta bere langileetako bat, Paciencia Melgar Ahizpa, gaixotasun ahaztuak dituzten pertsonekin egiten duen lanagatik, Ebola kasu, eta Via Campesina erakundea, lau kontinentetan ezarritako eta 73 herrialdetan dagoen munduko gizarte-mugimendua, FAO bezalako Nazioarteko Foro eta Erakundeetan solaskide gisa onartua izateaz gain.