Nafarroako Gobernuak eta Garapenerako Nazioarteko Lankidetzaren Espainiako Agentziak (AECID) bultzatuta, Estatuaren eta Latinoamerikaren Egiaren Batzordeen nazioarteko topaketa jardunaldiak antolatu dira astearte eta asteazken honetarako, azaroak 11 eta 12, "gatazka osteko sozietateak eta ez errepikatzeko bermea" lelopean, Baluarte Nafarroako Batzar Jauregia eta Auditoriumeko Luneta aretoan.

Irekiera ekitaldian, Ana Ollo lehendakariorde eta Memoria eta Bizikidetzako, Kanpo Ekintzako eta Euskarako kontseilariak erakunde horien garrantzia azpimarratu du, gatazka eta erregimen desberdinetako biktimen memoria eta erreparazioa bilatzen baitute, baita Nafarroak 2015etik aurrera memoria, bizikidetza eta giza eskubideen politika publikoetan izan duen ibilbidea ere. Hala, bereziki azpimarratu nahi izan du Ollok justiziaren, egiaren eta biktimen erreparazioaren esparruan, Foru Komunitatea erreferente den aldetik eta nazioarteko sare bat garatzeko lanean ari baita.

Ollo presidenteordeak, Nafar Gobernuak AECIDekin batera Iruñean antolatutako jardunaldietan, erakunde horiek biktimen erreparazioaren arloan duten zeregina nabarmendu du, baita Nafarroak memoriaren, bizikidetzaren eta giza eskubideen politika publikoetan izan duen ibilbidea ere.

Jardunaldian Nazio Batuen Erakundeko (NBE), Giza Eskubideen Batzorde Interamerikarreko eta Kolonbiako, Mexikoko, El Salvadorko, Guatemalako edo Argentinako bake-prozesuetako erreferente instituzionaletako eta gizarte zibileko hainbat ordezkarik parte hartuko dute, Nafarroako Memoriaren eta Bizikidetzaren Zuzendaritza Nagusiko eta Memoriaren Nafarroako Institutuko kideekin batera; giza eskubideetan adituak, Espainiako Giza Eskubideen Urraketak Aztertzeko Batzorde Teknikoko kideak eta Euskal Autonomia Erkidegoko erreferenteak. Azken hori eta Nafarroa dira motibazio politikoko indarkeriari buruzko lege espezifiko bat duten bi autonomia erkidego bakarrak, aspaldidanik. Lan-ildo horrekin bat egin du Estatuak ere, Espainiako eskubideen urraketak aztertzeko batzorde tekniko batekin.

Egiaren batzordeak, gatazka osteko sozietateak eta ez errepikatzeko bermea

Jardunaldiei Ollo lehendakariordeak eman die hasiera, Carmen Morais Garapenerako Nazioarteko Lankidetzaren Espainiako Agentziako (AECID) Demokrazia Programaren koordinatzailearekin batera, eta mota honetako topaketen beharra azpimarratu du, bi arrazoirengatik. "Ideiak partekatzea, beste leku batzuetan egin zenaz edo orain egiten ari denaz ikastea, elkarrizketarako bokazio enpatiko batetik entzutea da bizikidetza sendo baterako eta bake iraunkor baterako benetako bidea. Sarean lan egin behar dugu. Bi arrazoirengatik: lehena, beste une eta espazio batzuetako asmamenetatik eta porrotetatik ikasteko. Konparatutako esperientziak beti dira beharrezkoak seriotasunez eta zorroztasun teknikoz kontatu nahi den edozein prozesutan, nire ustez aipatu ditudan batzordeen kasuan bezala, Nafarroan motibazio politikoko ekintzen ondoriozko biktimen Errekonozimendu eta Erreparazio Batzordetik hasita, eta batzorde horren lana nabarmendu nahi dut. Eta bigarrena -jarraitu du Ollok-, zeren, munduak, memoriaren eta erreparazioaren esparru horretan ere, bizi duen olatu erreakzionario eta negazionistaren aurrean, funtsezkoa baita indarrak batzea eta munduko beste alde horren, gizartearen eta filosofia eraikitzaile horretatik aurrera egin nahi duten erakundeen elkarrekiko laguntza solidarioa izatea, polarizazioetatik ihesi eta biktima guztiak kontuan hartuta, parekatzerik eta diluziorik gabe ".

Era berean, Nafarroak memoria- eta bizikidetza-politika publikoetan izan duen ibilbidea eta motibazio politikoko ekintzengatik Biktimei Aitorpena eta Erreparazioa egiteko Batzordearen lan zorrotza azpimarratu ondoren, Ollo presidenteordeak Nafarroak aurrera egiten jarraituko duela urrats irmoz, elkarrizketaz, lankidetzaz eta giza sentsibilitateaz adierazi du. Gaineratu duenez, halaber, Foru Komunitateak parte hartzen jarraitu nahi du hitz eginez, ikasiaz eta sendatzen duten "memorien sare" horretan. "Hala berretsi dugu joan den astean Txileko eta Argentinako memoria eta giza eskubideen arduradunekin izandako topaketetan. Egia partekatua baita bizikidetza iraunkorrerako oinarri posible bakarra. Eta memoria ez delako iragana bakarrik, orainean eta etorkizunean bizikidetza bermatzeko modu bat ere bada. Eta etorkizuna orainean irabazi eta eraiki behar da", amaitu du Ollok.

Bestalde, Carmen Moraisek (AECID) adierazi duenez, Garapenerako Nazioarteko Lankidetzaren Espainiako Agentziaren ustez, "justizia, egia eta memoria ezinbesteko baldintzak dira orainaldi demokratikoa eta etorkizuneko bizikidetza izateko. Urteak daramatzagu hainbat arlotan lan egiten duten erakundeekin, hala nola desagertze behartuan, bilaketan, justizia trantsizionalean, bakerako hezkuntzan eta gizarte-bitartekaritzan". Era berean, Moraisek azpimarratu nahi izan du AECIDek elkarrizketarako guneak sortzea babesten duela, adostasun eta itun sozial berriak sortzeko, ordezkaritza eta parte-hartze publikoa hobetzea eta demokrazia inklusiboak eraikitzea bilatuz, bai eta giza eskubideak eta oinarrizko askatasunak babestea ere.

Ollo lehendakariordearen eta Carmen Moraisen (AECID) hitzen ondoren, Bernard Duhaime Nazio Batuen Erakundeko egia, justizia eta ez errepikatzeko bermeak sustatzeko kontalari bereziaren inaugurazio-konferentziarekin jarraitu du jardunaldiak. Andrea Pochak Memoria, Egia eta Justizia kontalariarekin eta Giza Eskubideen Batzorde Interamerikarraren errepikapenik ez gertatzeko bermeekin batera esku hartu du telematikoki. Fiorella Melzi ere bertan izan da, Giza Eskubideen Batzorde Interamerikarreko ordezkari  bezala.

Lehenengo lan-saioan honako hauek izan dira: Martin Zabalza, Memoria eta Bizikidetzako zuzendari nagusia eta Nafarroako Motibazio Politikoko Biktimen Aitortza eta Erreparaziorako Batzordeko presidentea; Juana Balmaseda, Euskal Autonomia Erkidegoko Giza Eskubideen Urraketen Biktimen Balorazio Batzordeko presidentea; eta Zoraida Hijosa, Espainiako Giza Eskubideen Urraketak Aztertzeko Batzorde Teknikoko lehendakariordea. Mikel Berraondo, Giza Eskubideen nazioarteko aditua, moderatzaile gisa aritu da.

Bigarren saioko eztabaidan parte hartu dute Roberto Carlos Vidal Kolonbiako Bakerako Auzitegiko magistratuak, María Prada Kolonbiako Egiaren Batzordearen ondarea zabaltzen adituak, Camilo Vicente Mexikoko Egiaren Batzordeko kideak eta Elsy Lourdes Flores El Salvadorreko desagertutako pertsonak bilatzeko Batzorde Nazionaleko zuzendari nagusiak. Foru Gobernuko Bizikidetza eta Giza Eskubideen Zerbitzuko zuzendari Irati Goikoetxea izan da moderatzailea.

Bihar, azaroak 12, asteazkena, bigarren lan-jardunaldia egingo dute Manuel Gonçalvez Abuelas de la Plaza de Mayo argentinar elkarteko idazkariak, Paula Barrios Guatemalako Emakumeak Mundua Eraldatzen elkarteko zuzendariak eta José Miguel Gastón Nafarroako Biktimen Errekonozimendu eta Erreparazio Batzordeko idazkari eta Nafarroako Memoriaren Institutuko zuzendariak.