Lurralde Kohesiorako kontseilari Oscar Chivitek eta Erronka Demografikorako idazkari nagusi Francesc Boyak Nafarroako Lurralde Berrikuntzarako Zentroa garatzeko lankidetza-protokoloa sinatu dute gaur. Zentro horrek egoitza bat izango du Zangozan, eta laster beste bat Lizarraldean. Ekitaldian Alicia Echeverria Gobernuak Nafarroan duen ordezkaria eta Jesús María Rodríguez Toki Administrazioko eta Despopulazioko zuzendari nagusia izan dira.

LBZ abian jarrita, Foru Komunitateak indartu egiten du despopulazioaren, lurralde-ekitatearen eta gobernantza-ekimen eta -ereduen aurka borrokatzeko duen apustu irmoa, Zangoza eta Lizarraldea bezalako lurraldeetara hedatzeko konpromiso politikoarekin batera.

Nafarroako LBZ enpresa sektoreko funtsezko eragileen, berrikuntza eta garapen teknologikoko entitateen, toki entitateen eta Nafarroako Gobernuaren arteko lan lekua da, despopulazioaren aurrean kalteberatasun handia duten udalerrietan ehun sozioekonomikoaren lehiakortasuna hobetzea ahalbidetuko duen lankidetza proiektu berritzaileak proposatu eta garatzeko.

Teknologia eta prozesu berritzaileetarako sarbidea ere izango da, bai eta gizarte- eta teknologia-berrikuntzako prestakuntza eta aholkularitza ere.

Kontseilariak adierazi duenez, “Nafarroan urteak daramatzagu despopulazioaren arazoaz arduratzen, baina lurraldetik eta lurraldearekin egiten dugu”. Gaur aurkeztutako protokoloa “despopulazioaren aurkako borrokan enpresak batzeko osagai berri bat da, talentua atxikitzeko eta erakartzeko lankidetza publiko-pribatua”. LBZk, kontseilariak gaineratu duenez, “enpresa-izaerako ekimen berritzaile eta zehatzen garapena sustatu eta bultzatuko du, ingurumenaren aldetik iraunkorrak, enplegua sortzen dutenak eta lurraldeari balioa ematen diotenak”.

Bestalde, Boyak teknologiaren eta berrikuntzaren garrantzia azpimarratu du, ‘despopulazioak planteatzen dizkigun erronkei aurre egiteko tresna berri gisa”. Funtsezkoa da, gaineratu duenez, hiri-inguruneetatik kanpo dauden lurraldeak “konektatuta eta prestatuta egotea, eta talentua erakartzeko eta alde egitea saihesteko gai izatea”. Ildo horretan, LBZek eskaintzen duten “kapilaritateak” hainbat lurralderen arteko ikaskuntza sortuko du, eta administrazio publikoei eta  sektore pribatuei lagunduko die berrikuntza-espazioen sare bat ezartzeko”.

NASERTIC enpresa publikoak, Nasuvinsa-Lursarearekin lankidetzan, arduratuko dira LBZ kudeatzeaz. Nafarroako Gobernuak Despopulazioari eta Landa Garapenari buruzko Legea, Pirinioetako Plana eta Despopulazioaren aurkako Estrategiaren Urte Anitzeko Planean jasotako 150 neurri inguru egiteko egindako ahaleginei gehitu behar zaie ekimena. Izan ere, Nafarroak aurrera egin du jasangarritasun turistikoko planetan, landa-etxebizitzetan, despopulazio-arriskua duten udalerrietako eskola-jantokietan, eskola-garraioan, eskarirako garraioan, Eskualdea 30 kontzeptuan edo Erasmus Rural ekimenean. Horrela, aurten, Nafarroako Gobernuak 171 milioi euroko aurrekontua egin du despopulazioaren aurka borrokatzen duten politiketan.

LBZSarea, landa-berrikuntza sustatzeko ekimena

LBZSareak, Trantsizio Ekologikorako eta Erronka Demografikorako Ministerioak bultzatutako ekimenak beste hamaika zentro ditu Badajozen, Cáceresen, Cuencan, Huescan, Jaénen, Leonen, Pirinioetako Eskualdeetan, Sorian, Teruelen, Valentzian eta Val d’Aranen.

Probintziako edo probintzia anitzeko eremu estrategikoak dira, eta lankidetza-ekosistema gisa sortu dira, landa-lurraldeak suspertzen laguntzen duten esperientziak garatu eta partekatzeko, batez ere despopulazio-indize handia dutenak.

Demografia Erronkarako Idazkaritza Nagusiak bultzatuta, zentro horiek lurraldean sartzeko, talentua eta berrikuntza sustatzeko eta landa-ingurunean sortzen ari diren ekimenak laguntzeko eta bultzatzeko asmoz sortu dira. Lurralde-ekitate handiagoa lortzea du helburu, garapen ekonomikoaren dibertsifikazioaren, landa-eremuetan talentua atxikitzearen eta erakartzearen eta berrikuntzaren bidez.

LBZSarea, Lurralde Berrikuntzarako Zentro horiek guztiek osatzen dute, eta CIT MITECO-CIUDEN da koordinazio-nodoa. Cubillos del Silen (Leon) dago, eta landa-garapenerako ahaleginak batu eta estrategiak optimizatzea du helburu.

Gaur egun Nafarroak bat egin duen nodo nagusi hori hazi eta bultzatu egiten da antolaketa- eta lankidetza-ingurune bat izateko asmoz, berau osatzen duten ikastetxe bakoitzak bultzatutako estrategiak eta jarduerak indartuko dituena, baterako ekimenak garatzea erraztuko duena eta gainbehera demografikoan dauden eremuetan ekintzailetza-proiektu komunak diseinatu eta gauzatzea erraztuko duena.

Berrikuntza eta lurralde-adimena erronka demografikoari aurre egiteko

Nafarroako Gobernuaren eta Ministerioaren arteko protokolo sinatu ondoren, jardunaldiko irudietako bat Berrikuntza Digitaleko Poloko IRIS robotaren presentziarekin gertatu da, landatartasuna eta teknologia uztartuz, Nafarroako lurralde osoko etorkizunari tresna berritzaileak, robotika eta adimen artifiziala kasu, aplikatzearen adibide bat.

Zangozako eskualdeko garapen-ahalmenen balioa nabarmentzea izan da Zangozako alkate Javier Solozabalen mezuetako bat aurkezpen-jardunaldiaren hasieran, ‘Berrikuntza eta lurralde-adimena erronka demografikoari aurre egiteko’ izenburupean.

Nafarroako LBZren aurkezpena Toki Administrazioko eta Despopulazioko zuzendari nagusiak egin du, eta Nafarroako LBZen aurrerapenei buruzko xehetasunak eman ditu. Hasiera batean, Funtsezko eragileen parte-hartzea ziurtatzean eta Zangozako eta Lizarraldeko eremuetan proiektu zehatz eta berritzaileak diseinatzean oinarrituko da, ondoren, berrikuntza prozesu horiek Nafarroan despopulatzeko arriskuan dauden beste eremu batzuetan laguntzeko. “LBZ tresna praktikoa da proiektuak gauzatzeko lankidetzaren (tokikoa, eskualdekoa eta naziokoa), lurraldeko eragileen baterako gobernantzaren eta berrikuntzaren bidez, eta jarraitzeko eta landa-lurraldea eraldatzeko asmoz sortu da”, nabarmendu du Jesus Maria Rodriguezek.

Ekitaldiak beste lurralde nazional batzuetako despopulazioaren aurrean izandako esperientzia berritzaileei buruzko hitzaldi batekin jarraitu du, María Martos Perez MITECOko Despopulazioaren aurkako Politiken Zuzendaritza Nagusiko LBZSareko koordinatzailearen eta Sara Anés LBZ Terueleko koordinatzailearen eskutik.

Azkenik, mahai-inguru bat egin da ‘Berrikuntza Nafarroako landa-eremuen zerbitzura: informazioa lurraldeetatik, lurraldeentzat eta lurraldeekin’ izenburupean. Mahaian, NASERTICeko Berrikuntza, Komunikazio eta Herritarren Arretarako zuzendari Toya Bernadek moderatuta, honako hauek izan dira: Juan Pablo Ollo, CENEReko Aerosorgailuen Saiakuntza Laborategiko arduraduna; Iñaki Urdaci, Smurfit Westrock-eko Marketin eta Produktu Garapeneko zuzendaria; Ion Arrizabalaga, IRIS Nafarroako Berrikuntza Digitaleko Poloko koordinatzailea; eta Laura Lorenzo, Nasuvinsa-Lursareko Lurralde Garapen Iraunkorreko Ataleko arduraduna.

Gobernuak Nafarroan duen ordezkariak itxi du jardunaldi instituzional hau, eta Nafarroako lehen Lurralde Berrikuntza Zentroa martxan jartzeko abiapuntua izan da.