Nafarroako Gobernuko Memoria eta Bizikidetzako, Kanpo Ekintzako eta Euskarako Departamentuak, Memoriaren eta Bizikidetzaren Zuzendaritza Nagusiaren bitartez, Giza Eskubideen Nazioarteko Egunarekin bat egingo du, hiru astez, hainbat errealitate ezagutzen eta horiei buruz hausnartzen lagunduko duten jarduerez beteta. Abenduaren 10ean, 1948an, Nazio Batuen Batzar Nagusiak Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsala onartu zuela gogoratzen da.

"Eskubide guztiak pertsona guztientzat" izango da ospakizunerako aukeratutako leloa, eta askotariko jarduerak eskainiko ditu, herritarrak Giza Eskubideen inguruan sentsibilizatzeko eta errealitate desberdinei begirada bat zabaltzeko. Jardueren helburua adin guztietako jendearengana iristea da. Musika, antzerkia, dokumentalak, solasaldiak, giza liburutegiak, ipuinak, etab. dira oraingoan aukeratu diren diziplina eta jarduerak. Programazio hau Nafarroako hainbat udalerritara iritsiko da: Berriozar, Cadreita, Lizarra, Noain, Azkoien eta Iruña.

Antzerkia eta mikrodokumentalak

Programazioa "52 Hercios" antzezlanarekin hasiko da, "Giza Eskubideak eszenatokira" proiektuaren testuinguruan, nahi ez den bakardadeari buruzkoa. Nahi ez den bakardadea egiturazko, zeharkako eta lehen mailako arazoa da, eta errealitate horrek helduaroan dauden bost pertsonatik bati eta gaztaroan dauden hiru pertsonatik bati eragiten die. Ados Teatroak eta Bidebitarte Kooperatibak ekoitzitako obra da, Garbi Losadak eta José Antonio Vitoriak idatzi eta zuzendua. Sarrerak doan izango dira Lizarran, azaroaren 23an, eta Berriozarren, azaroaren 30ean.

Micomicón Teatroren "Nuestros muertos" izango da herritarrek elkarbizitzarekin lotuta ikusi ahal izango duten lana. Istorio honetan, emakume batek onartzen du elkarrizketa bat izatea bere semea hil zuen preso eta ETAko kide damutuarekin. Iruñeko Nafarroako Antzerki Eskolak bi saio hartuko ditu, bata publiko orokorrarentzat abenduaren 11n, osteguna, eta bestea ikasleentzat, abenduaren 12an, ostirala. Biak sarrera librearekin.

Halaber, beste jarduera bat mikrodokumentalak egitea da, Nafarroako ikastetxeetako ikasle gazteei zuzenduta, "Bakearen eta Bizikidetzaren aldeko Eskolak" programaren testuinguruan. Giza filmoteka nahi ez den bakardadea duten pertsonei buruzko mikrodokumentalak sortzeko proiektua da, edozein adinetakoak, landa-inguruneetan zein hiri-inguruneetan. Saioak, Oihartzuna - El Eco izenburupean, ikasleekin batera gizarte-isolamenduari buruz sentsibilizatzeko proiektu-solasaldiak izango dira, José Antonio Vitoriaren zuzendaritzapean. Abenduaren 9an Iruñeko Navarro Villoslada BHIko areto nagusian proiektatuko da, eta abenduaren 10ean, Azkoiengo auditorioan.

Giza liburutegia eta ‘Ipuina eskuz esku Giza Eskubideak’

Abenduaren 10ean, Giza Eskubideen Nazioarteko Egunean, Civivox Condestablek hogei "giza liburu" baino gehiago hartuko ditu Iruñean. Giza Liburutegia herritarrek istorioak kontatzeko dituzten pertsonen testigantza zuzenak aurkitu eta ezagutzeko gunea da. Horrela, aukeratutako "liburu-pertsonarekin" aurrez aurre eseri ahal izango dira, entzuteko, hitz egiteko eta elkarrizketak egiteko, gutxi gorabehera ordu erdiz. Jardueraren helburua topaketa sustatzea eta diskriminazioa murriztea da, desberdintasuna ospatuz eta pertsonekiko elkarrizketa, tolerantzia eta errespetua sustatuz, aurreiritziak eta estereotipoak zalantzan jarriz eta gizarte-kohesioa finkatzen lagunduz.

Horrela, bi saio egingo dira: goizeko jardunaldi bat teknikarientzat, kargu politikoentzat eta elkarteentzat (11:00etatik 13:00etara), eta arratsaldeko jardunaldi bat herritar guztientzat (18:00etatik 20:00etara). Inskripzioa egiteko eta giza liburuen katalogoa kontsultatzeko, esteka hau kontsulta daiteke: https://bibliotecahumana.navarra.es/eu/.

Bestalde, urrian eta azaroan, "Bakearen eta bizikidetzaren aldeko eskolak" programak Ipuina eskuz esku Giza Eskubideak ekimenaren zazpigarren edizioa garatu du. Bertan, 36 ikastetxetako Lehen Hezkuntzako 1.170 ikaslek, egunez egun eta ikastetxez ikastetxe, bi ipuin idatzi dituzte katean, bata gaztelaniaz eta bestea euskaraz. Angel Erro idazleak euskaraz idatzi du ipuinaren hasiera eta Katrin Pereda idazleak gaztelaniaz hasi du ipuina. Bi ipuinak abenduaren 11n, astelehenean, aurkeztuko dira Iruña-San Frantziskoko Liburutegi Publikoan, parte hartzen duten ikasle eta irakasleek protagonismoa izango duten ekitaldi batean.

Aurreko edizioan bezala, Marisa Serrano, Inma Gurrea eta Izaskun Mujika narratzaileek taularatuko dituzte bi ipuinak. Saio guztiak arratsaldeko 17:30ean izango dira; 9an Iruñeko Milagrosako udal liburutegian (euskaraz); Cadreitako Liburutegian, abenduaren 10ean; eta Noaingo Liburutegian, abenduaren 11n.

‘Sendatzen duten hitzak’ jaialdia eta bi kontzertu

Abenduaren 12an, ostirala, 18:30ean, Iruñerriko Mankomunitatearen egoitzako Pinaquy aretoan (Salesatarren eraikina) jai eguna izango da, narratiba, poesia, zuzeneko musika eta solasaldia uztartuz Uxue Razquín idazlearekin, ‘Komunitatea egiten duten narratibak’ izenarekin. Hitzak sendatzeko, osatzeko eta terapeutikoak izan daitezke, Hasier Larretxeak "Bakearen eta Bizikidetzaren Aldeko Liburutegiak" programaren barruan Hitz osasuntsuak tailerra zuzenduko du. Gainera, saioan tailer hauetan parte hartzen duten pertsonek landutako literatur lanak ezagutu ahal izango dira.

Azkenik, Giza Eskubideen Nazioarteko Egunaren inguruko programazioari amaiera emateko, Baobab Danza Compañía taldeak eta Tremendo Piquete musika taldeak agertokia partekatuko dute giza eskubideen aldeko dantza eta musika ikuskizunarekin, Nafarroako kulturarteko errealitateaz gozatzeko gonbitea eginez. Baobab Danza taldearen "Ño far elkarrekin" ikuskizunak jatorri senegaldarreko artistak eta artista nafarrak, Pape Ngom, Bayezal, Bisous, Badoy, Ainhoa Carrera, Garazi Pascual eta María Arcos bilduko ditu eszenatokian.

Jaialdian parte hartuko duen bigarren musika taldea Tremendo Piquete da, 2022an musikari nafarrek eta kubatarrek osatutakoa. Proiektua Kubako Yosmel Lazok gidatzen du. Azkoienen eta Iruñean izango dira kontzertuak, abenduaren 12an eta 14an, hurrenez hurren eta sarrera librearekin.

Bideo instituzionala 

Abenduaren 10ean egin ohi den bezala, Giza Eskubideen Egunarekin bat eginez, Memoria eta Bizikidetzako Zuzendaritza Nagusiak propio sortutako bideo bat zabalduko du. Aurten, zirku eskola eta Giza Eskubideen Nazioarteko Adierazpena batzen ditu lanak, “Cree en las personas, crea derechos humanos. Si crees creas / Sinetsi pertsonengan, sortu giza eskubideak. Hasi eta hazi” izenarekin. Bizikidetza eta Giza Eskubideen Zerbitzuarekin batera, Intro Comunicación eta Urtxintxa Zirku Eskola bideoa lantzen ari dira.

Nafarroako Gobernuak herritar guztiak animatu nahi ditu Giza Eskubideen Nazioarteko Egunaren inguruko proposamenetan parte hartzera.