Foru Gobernuak gaurko bilkuran hitzarmen bat adostu du, zeinen arabera bere desadostasuna adierazten duen Navarra Sumak Parlamentuan aurkeztutako Bitartekotzari buruzko Foru Legearen proposamen bat aintzakotzat hartzeari dagokionez.

Besteren artean, Exekutiboak deritzo Foru Erkidegoan gai hau aurreratuago dagoela proposamen honen edukian islatuarekin alderatuta; Erkidego honetan bitartekotzak eta justizia errestauratiboak oro har ezagutu dute, azken urteotan, “garapen nabarmen” bat, eta bihurtu dira “politika publiko gero eta bateratuago bat, Gobernuak, operadore juridikoek eta gizarte zibil antolatuak babesten dutena”.

Navarra Sumaren proposamena, esan du Exekutiboak, “une hauetan birtualtasun eta praktikotasun gutxiko legetan sostengatua, zaharkitua eta zentzugabea gertatzen da” bitartekotzan eta justizia errestauratiboan “liderra” den erkidego baterako. Izan ere, proposamenak alor hauetan garatutako lan guztiari ez ikusiarena egin dio (“ez da aipatu ere egiten bere hobekuntza, ezta alderatu ere zuzenbidean edo esperientzia praktikoan hobeto oinarrituko liratekeen irizpideak direla medio”, adierazi du Gobernu akordioak); eta bere artikulatuaren hein handi batean erreproduzitzen ditu “autonomia legeak, esaterako Kantabriakoa eta Kataluniakoa”, eta arau hauen erabilera murriztu egin da ontzat eman zirenetik gertatutako “funtsezko aldaketa legegileak” direla medio.

Zentzu honetan, jarraitzen du Gobernu akordioak, “bitartekotza alorreko lege propio batek existitzen denaren aurrean balioa hartzeko, ezin da estatuko erregulazio batek esaten duena errepikatzera mugatu”, aldiz kontua da “erregulazio bat artikulatzea zeinek baloratzen eta sustatzen dituen gure Foru Erkidegoan azken 15 urteotan sortzen joan diren ekimen ezberdinak, horiek bateratuz eta arrazionalizatuz justiziaren zerbitzu publikoa osatzen duen Justizia Errestauratiboaren eredu integral batean”.

Gobernuaren zeregina legealdi honetan

Gobernu akordioak zehaztu du Foru Exekutiboa “legealdi hasieratik lanean ari dela” erregulazio propio batean, eta aipatu du, gainera, ekintza zehatzak burutu direla, esaterako bitartekotza zerbitzuen eta justizia errestauratiboaren sustapena, “bere esku-hartze eremua hedatuz eta haren mantenua bermatuz, pandemiaren ondoriozko murrizketak alde batera utzita”; edota justizia errestauratiboaren zerbitzu edo programa guztietarako Protokolo Esparru baten elaborazioa, “zein ekainetik partekatua izaten ari den aipatu Departamentu horren aldetik dagozkion operadore juridiko eta sozial guztiekin, ekartzen dituen aldaketak finkatzea bilatuz, edozein kasutan, modu mailakatuan eta inplikatutako pertsona eta erakunde guztien partaidetzarekin”.

Gobernuak gogorarazi du gainera protokolo horrek “balio izan duela justizia errestauratiboaren zerbitzurako lizitazio publikoaren oinarri bezala, zein datorren urtarriletik aurrera beste bost urterako berritu beharko den, abenduan egungo kontratuaren iraunaldia amaitzen denez”.

Nafarroak, gainera, Justiziako Zerbitzu Publikoaren Eraginkortasun Prozesalerako Neurrien Lege Aurreproiektuarekin kolaboratu du, zein Ministro Kontseiluak onartu duen 2020ko abenduan, bere I. Izenburua modu integralean eztabaidak ebazteko Bitartekotza egokiak (MASC) izendatuak arautzera dedikatuz; eta estatuko Lege hori izango da foru erregulazioari gai ezberdinak markatuko dizkiona.

Testu akastuna zeinek “araudiaren eraldaketa ez duen ezagutzen”

Proposamenaren testu zehatzari dagokionez, akordioaren arabera “10 urte baino gehiagoko antzinatasuneko bi lege hitzez hitz kopiatzea, orduz geroztik bizitako araudiaren eraldaketa ezagutu gabe, alferrikakoa gertatzeaz gain, esfortzuak desitxuratu egiten ditu, zein adierazitako terminotan, garatu behar ditugun sustatuko badira bitartekotza eta justizia errestauratiboa, zeinen garapena Nafarroan legegintzako testu honetan islatuari dagokionez askoz ere aurreratuago dagoen”.

Baina horrez gain, proposamenaren artikulatutik ondorioztatzen diren akats ezberdinak aipatzen dira, esaterako “ez duela kontuan hartzen justizia errestauratiboa Biktimaren Estatutuko aurreikuspenen arabera arautzeko beharra”; edo testuak “ezikusiarena egiten diela Justiziaren Zerbitzu Publikorako eraginkortasun prozesaleko neurrien Lege-Aurreproiektuak kontenplatzen dituen eztabaidak ebazteko bitarteko egokien kontzeptualizazio eta karakterizazio berriari”.

Halaber azpimarratzen da akats modura, pertsona desgaituek bere lege tutoreen bitartez parte hartu ahal izango dutenaren aukera aipatzean, bere testua “ez datorrela bat duela gutxi onartutako ekainaren 2ko 8/2021 Legearekin, zeinen arabera egiten den legegintzaren erreforma zibila eta prozesala, desgaitasuna duten pertsonak babesteko bere ahalmen juridikoaren erabileran, zeinek gure ordenamendutik ezgaitze eta lege tutore kontzeptuak ezabatzen dituen”.

Hori guztia dela eta, Gobernu akordioa ez dator bat aipatutako lege proposamena aintzakotzat hartzeari dagokionez.