Ingurumeneko Departamentuak 7.500.000 milioi eurorekin finantzatutako   basogintzaren eta biodibertsitatearen arloko hamalau jarduera jarriko ditu abian. Next Generation Europar Batasuneko Berreskurapen eta Erresilientzia Mekanismoaren funtsetatik datoz, eta Trantsizio Ekologikorako eta Erronka Demografikorako Ministerioak dagoeneko argi berdea eman die.

14 proiektu hauek EB-ko Hitzarmen Berdearekin edota Green Deal-ekin bat datorren ingurumen, ekonomia eta gizarte jasangarritasunerako Nafarroa Green Trantsizio Ekologikoaren Estrategian barne hartzen dira. Garatuko diren ekintzen helburua da baso kudeaketa jasangarria eta Foru Komunitateko ekosistemen berriztapena sendotzea.

Prentsaurrekoan, Itziar Gomez Landa Garapeneko eta Ingurumeneko kontseilariak hitzarmen hau kalifikatu du, zein hurrengo Ingurumeneko Hitzaldi Sektorialean onartuko den, “berri on” modura eta azpimarratu du “Nafarroa prest dagoela, anbizioa eta bide orri-bat dituela, Nafarroa Green-Nafarroako Trantsizio Ekologikoaren Estrategian definitzen dena, zeinek funtsa europarren harrerak beste garapen eredu jasangarriago bat ahalbidetuko duten”.

Biodibertsitatearen kontserbazioa

Biodibertsitatearen atalean, Ingurumenak sei ekintza jarriko ditu abian, guztira 1.550.000 euro barne hartzen dituen aurrekontu batekin.

Zehazki, fauna basatiaren errepideko konektagarritasuna zainduko da, helburua izanik heriotza-tasa murriztea, urtxakurra, basakatua, lepazuria, lepahoria, ipurtatsa edo bisoi europarra bezalako espezieen kolpatzeak direla eta. Lan hauek jarraipena emango die azken urtetan kolpatzeen adierazle handienarekin aurretiaz identifikatutako tartetan garatu diren hobekuntzei; horien artean daude mentsulen edo itxituren ezarpena, birlandatzeak edota pasagune zehatzen zabaltzeak. Aurreikusitako finantzaketa kopurua 400.000 eurora iristen da.

Beste jarduketa bat ibai-eremua berreskuratzean eta Aragoi ibaian, Murillo el Fruto bidean dauden intereseko habitatak berritzean datza. Jarduketa honek hezeguneen 1,52 hektarea sortzea kontenplatzen du, galtzeko bidean dagoen europar bisoiaren espeziea kontserbatzeko helburuarekin. Bestalde, intereseko beste zenbait ibai-habitat berritu nahi dira fauna espezieak (apoarmatuak, saguzarrak, erle-txoriak, hegazkin hondeatzaileak, etab.) kontserbatzeko eta erriberako espezieen 5,94 hektarea landatzeko. Landare aloktono eta inbaditzaileen ezabaketa, adibidez makalen klonak eta kanaberak, ekintza honen beste helburuetako bat da, eta bere aurrekontua 250.000 eurora iritsiko litzateke.

Atal honen barne hartutako gainerako jarduketen artean daude Araxes ibaiko marjina (Arribe-Atallu) berritzea eta egonkortzea, harizti helduen guneak (Irañeta, Etxarri Aranatz, Galdeano) kontserbatzea eta mantentzea, eta "Ebro Ibaia" KBE-ko landaretza exotikoa errotik ateratzea.

Baso-proiektuak

Baso arloan, Departamentuak argi berdea jaso du 5.950.000 euroko balioagatik aurkeztu zituen zortzi jarduketetarako.

Zehazki, Berriztapen Ekologikoa atalaren baitan, sendotu egingo dira azken 17 urtetan izurri eta gaixotasunen ondorioz kaltetuak izan diren basoko pinu multzoak leheneratzeko egungo Landa Garapeneko Planaren (LGP) baitan oraindaino garatu diren lanak, hauek beste espezie batzuengatik ordeztuz. Ekintza honetarako aurrekontua 1.200.000 eurokoa da.

Halaber hobekuntzak garatuko dira Nafarroako abelbidetan 500.000 eurogatik; horien artean daude seinaleztapen eta egokitzapen lanak, sastraka kentzeak eta ur-guneak. Errege Abelbidetan ganadu-bideen artean konektagarritasuna ahalbidetzeko basoko lanen garapena aurreikusita dago. Neurri hauek abeltzaintza hedagarria sustatu eta sute arriskua minimizatu nahi dituzte.

Atal honetako zenbateko handieneko proiektua,1.200.000 euro, Urbasa Parke Naturala-Andia gunean garatuko diren jarduketa ezberdinei dagokio, zeinen artean dauden eraikuntzarako neurrien exekuzioa eta ur-guneen hobekuntza, uhandrea bezalako abere eta espezie babestuen onerako, erabilera publikorako baso-lanak eta azpiegiturak, parkera urtean 100.000 bisitari etortzen direlako, beraz, funtsezkoa da erabilera publikoa eremuaren kontserbazioarekin bateragarri egiten duten jarduketak abian jartzea.

Era berean, 200.000 euroko aurrekontuarekin, eskualde biogeografikoaren esparruan baso kudeaketa jasangarriaren planifikaziorako baliabideen elaborazioa finantzatuko da. Zehazki, Nafarroari dagozkion hiru eskualdeko plan elaboratu eta berrikusiko dira, eremu biogeografiko bakoitzeko bat. Hauetan, oraindaino kontenplatu gabeko elementuak barne hartuko dira, esaterako kudeaketa zinegetikoa kontuan hartzen dutenak, bio-eskualde bakoitzean eremu naturalaren planifikazio integral baterako bidea emanez.

Iruñako eskualdera 600.000 euro bideratuko dira, helburua izanik lurralde honen kudeaketa integrala sustatzea eta tokiko entitate ezberdinetako mendien baterako kudeaketa bultzatzea, Iruñako Eskualdeko Mankomunitatea bitarteko. Arro osoa barne hartzen duten planifikazio baliabide guztiak berrikusi eta eguneratuko dira eta sastraka kentzeekin eta ur-guneak eraikitzearekin lotutako jarduketak garatuko dira, besteren artean, baso-suteak aurreikusteko eta abeltzaintza hedagarria sustatzeko funtzio bikoitzarekin.

Nafarroako erdi gunera Next Generation funtsetako 450.000 euro bideratuko dira baso suteen prebentziorako, oinarrituz, bereziki, abeltzaintza hedagarriaren sustapenean. Horretarako, artzaintzaren kudeaketa eta antolakuntza arloaren azpiegiturak hobetuko dira, sastraka kentze, itxitura, erditze-gune, ur-gune eta basoko jarduerak bezalako neurriak zainduz. Beste eremu batzuetan, sastraka arboladi eta orlak mantenduko dira animali espezie ugari babestu eta hazteko, hala nola higadura geldiarazteko.

Amaitzeko, baso-masa ezberdinen hobekuntzak garatuko dira Nafarroako Baso Ondarearen lursailetan 600.000 eurogatik; zeregin horien artean daude basoko jarduerak, hau da, garbiketak basoen mesederako, bigarren mailako espezieak babesteko, posible izaten den gune orotan. Halaber baso-suteen prebentziora bideratutako baso azpiegiturak eraiki eta hobetuko dira.

Jarduketak biosferaren erreserbetan

Arestian aipatutako 14 proiektuetarako 7,5 milioiak alde batera utzita, Nafarroari beste 861.956 € esleitu zaizkio biosferaren esparruko erreserbetako jarduketak  finantzatzeko banaketan, funtsen ordainketa Next Generation-en kontura izanik. Aurrekontu honekin, Landa Garapeneko eta Ingurumeneko Departamentuak laguntzen deialdia egingo du Bardeetako biosfera erreserbako jarduketetarako; eskuratu dezaketenen artean daude, batetik, erreserba horretako kudeaketa organoak eta, bestetik, udalak, elkarteak eta GKE-ak; lurralde zainketarako entitateak; talde enpresarialak eta profesionalak; unibertsitateak eta ikerketa entitateak; eta pertsona autonomoak, pyme-ak eta enpresak.