Life NAdapta proiektu europarrak Nafarroa klima-aldaketara egokitzeko egindako lanaren emaitzak aurkezteko hiru jardunaldietako lehena egin du gaur goizean. Saioa online egin da, Landa Garapeneko eta Ingurumeneko Departamentuak moderatu du eta Itziar Gómez kontseilariak hartu du parte. Gomezek Nekazaritza/Abeltzaintza eta Osasun arloetan egindako ekintzei buruzko lehen jardunaldiaren irekiera instituzionala egin du.

Nekazaritza eta Abeltzaintzako emaitzak, Nafarroako Teknologien eta Nekazaritzako Elikagaien Azpiegituren Institutuak (INTIA) garatzen duen arloa izanik, Maite Aguilar INTIA-ko I+D Proiektuen Arloko teknikari eta koordinatzailearen eskutik aurkeztu dira. Aguilarrek ureztatze eraginkorrerako eta basozaintza kudeaketarako entsegu berritzaileak nabarmendu ditu ustiapenak klima-aldaketarekin egokitzeko potentzial handiko baliabide bezala.

Bere aldetik, Osasun arloan, Nafarroako Osasun Publikoaren eta Lan Osasunaren Institututik (INSPL) koordinatuta, Estrella Miqueleiz proiektuko arlo honen koordinatzaile teknikariak zehaztu ditu, bereziki azpimarratuz langileen eta oro har biztanleriaren estres termikoaren aurkako babes neurriak eta polenaren zein tigre-eltxoaren ingurumen-zaintza, beste alderdien artean.

Bere esku-hartzean, Itziar Gomezek azpimarratu du NAdapta proiektuaren balioa, zeinen ibilbideak orain hiru urte betetzen dituen, Nafarroak klima larrialdiaren testuinguruan duen konpromiso eredua aipatuz. “Nadapta proiektuak Nafarroa eremu honetako aitzindari bezala ezartzen du eta erronka handi honetan aurrera egitea ahalbidetzen digu: Foru Komunitatea klima aldaketarekin egokitzeko beharrezko metodologia oinarriak finkatuz, hori monitorizatzeko baliabideak ezarriz, eta prozeduren esperimentazioan aurrera eginez gizarte nafarraren erresilientzia hobeago bat lortzeko klima erronka handi honen aurrean lurraldeko Ura, Basoak, Nekazaritza eta Abeltzaintza eta Azpiegiturak arloetan”, azpimarratu du kontseilariak.

Hiru saio

Gaurko saioa, emaitzak aurkezteko ospatuko diren hiru saiotako lehenengoa da. Bigarren online saioa hilak 4an ospatuko da, uholde eta baliabide hidrikoen kudeaketaren emaitzekin, Nafarroako Ingurumen Kudeaketaren (GAN-NIK) eskutik eta ur-hondakinen saneamenduaren eta tratamendu solairuen gainean, Tokiko Azpiegituren Nafarroako Sozietatearen (NILSA) eskutik.    

Hirugarrena hilak 9an ospatuko da, Klima Aldaketaren eta Lurralde Azpiegitura eta Planifikazioen Monitorizazioaren gainean, klima aldaketaren jarraipenerako adierazleen bisorea, SIE plataforma, egoitza parkearen diagnosirako bisorea aurkeztuz, Zoruaren eta Etxebizitzaren Nafarroa (NASUVINSA) entitatearen eskutik. 

Hilak 4 eta 9ko jardunaldietarako, aurretiko inskripzioa egin daiteke formulario honetan. Jardunaldiari buruzko informazio gehiago esteka honetan.

LIFE-IP-NAdapta-CC proiektua (2017-2025) Europar Batzordeak onartu zuen, LIFE Programaren esparruan, eta zortzi urterako 15,6 milioiko aurrekontu batekin kontatzen du; horietatik EB-k 9,3 milioiko ekarpena egiten du.

NAdapta bere 2. faseko bigarren seihilekoan aurkitzen da eta 2020ko abenduaren 31n guztira 7,2 milioi euroko gastua osatu du.

Emaitza nagusiak Nekazaritzan eta Abeltzaintzan

Nekazaritza eta Abeltzaintza Arloan, LIFE-IP NAdapta proiektua praktiketako azterketa lantzen ari da, nekazaritza eta abeltzaintzako sistemen hauskortasuna murrizteko eta egokitzapena hobetzeko klimaren aldakortasunari eta aldaketari dagokienez. Zehazki, INTIA, arlo honetan garatutako ekintzen entitate arduraduna, zoruen erabilera (NUP eta NILSA-rekin lankidetzan), izurriak eta gaixotasunak, landare arloa, ureztatzeko ura eta basozaintzaren kudeaketa lantzen ari da.

Sabaiza baso ondareko lursailean behor nafarrarekin garatutako basozaintza kudeatzeko proiektu pilotuz gainera, nabarmentzekoak dira arlo honetan ureztatzeko uraren erabilera erabilkorrago bat lortzeko entseguak; klima aldaketarekiko egokitzapen hoberako zoruen kudeaketa planen elaborazioa; hobeto egokitutako landare espezieak identifikatzeko esperimentazioa, Nafarroa guztian tokiko baratzeko 40 barietate baino gehiagoren hazi bilduma baten sorrera barne: garatzeko bidean dauden izurrite eta gaixotasunen monitoreoa eta atzemate goiztiarra, hala nola fitosanitario klasikoekiko hautazko produktuekin eginiko entseguak.

Emaitza nagusienak Osasunean

Nafarroako Osasun Publikoaren eta Lan Osasunaren Institutua (ISPLN) da NAdapta proiektuaren osasun arloaren garapenaz eta exekuzioaz arduratzen dena eta bere helburua da klimarekin lotutako gaixotasunen arloan egokitzapen neurri berriak definitzea.

ISPLN osasun arloan klima aldaketaren ondorio nagusiekin lotutako informazio eta erregistro sistema ezberdinetan aritzen da lanean: muturreko klima aldaketak, airearen kalitatea, garatzeko bidean dauden arriskuak eta gaixotasunen transmisiorako bektoreak, faktore hauek biztanleriarengan eragiten duten talkaren ebaluaketa, eta halaber lortutako informazioa ezagutzera ematea bai profesionalei eta bai biztanleria orokorrari, helburua izanik klima aldaketaren osasunean talkarekiko bere egokitzapena hobetzea.

Emaitza garrantzitsuenen artean, nabarmentzen dira “langileen biztanleria muturreko tenperaturen mendean ezartzea” Kanpaina, kanpoko inguruetan lanak garatzen dituzten 157 enpresetarako eginiko bisitarekin, estres termikoaren arriskuaren bere kudeaketan hobekuntza guneen detekzioa, eta konfort ezaren eta/edo estres termikoaren eraginpean egon daitezkeen postuak eta zereginak identifikatzea, hala nola prebentzio neurrien inplementazioa eta aplikazioa.

Adierazitako lanen artean dago 2020ko Egutegi polinikoa; “Atmosfera Kutsaduraren Inpaktuaren Ebaluaketa eta Ingurumen Tenperaturaren Hedadura Nafarroako Biztanleriaren Osasunean”, eta Nafarroan Aedes albopictus (tigre-eltxoa) izendatuaren ingurumen zaintza Plana, zeinen arriskua ikuskatzen den, une honetan zero mailakoa izanik.

NAdapta proiektua

Proiektua, Landa Garapen eta Ingurumen Departamentuak zuzentzen du, eta bertan partaide dira Osasun Departamentua (Nafarroako Osasun Publikoaren eta Lan Osasunaren Institutua) eta GAN-NIK, INTIA, NASUVINSA-Lursarea eta NILSA enpresa publikoak hala nola Nafarroako Unibertsitate Publikoa.

Proiektuaren helburua, zeinen azpi-titulua den “Klima-aldaketaren egokitzapen politikaren inplementazio integratu, koherente eta inklusibo baterantz eskualde batean: Nafarroa”, Foru Komunitatea klima aldaketaren ondorioekin egokitzea da, 53 neurri finkatuz, garatzeko sei estrategia arlo ezberdinetan: ura, basoak, nekazaritza, osasuna, lurralde azpiegiturak eta planifikazioa, eta monitorizazioa.

LIFE Europak autonomia komunitate batean abian jartzen duen lehenengo proiektua da, lurralde batean egokitzapen estrategia bat inplementatzea planteatzen duena, bere emaitzak beste eskualde batzuetarako izaera frogagarria izanik.