Juan Cruz Cigudosa Unibertsitateko, Berrikuntzako eta Eraldaketa Digitaleko kontseilariak Nafarroako Adimen Artifizialeko Ikerketa Zentroa (NAIR Center) aurkeztu du gaur goizean, Foru Erkidegoa arlo horretan erreferentziazko lurralde bihurtzeko asmoz abian jarri dena.

Adimen Artifizialean espezializatutako NAIR Center, existitzen diren ikerketa eta teknologia zentroetako ikerketa aplikatua eta unibertsitatetako ikerketa basikoa artean kokatzen da. Era berean, zentro berria, IRIS-Nafarroako Berrikuntza Digitalaren Poloarekin duen loturari esker, behar enpresarialekin lerrokatuta dago eta harekin batera, Nafarroako Unibertsitate Publikoko (NUP) Sario eraikinean kokatuko da.

Bere mintzaldian zehar, Cigudosa kontseilariak zentro berri honen garrantzia nabarmendu du, Foru Exekutiboak Adimen Artifizialaren alde eginiko apustu nagusi baten harira. “Helburua da –esan du- algoritmoak ikertzea eta AA-ren araberako irtenbide teknologikoak eskaintzea, maila lokal eta globalean”. Era berean, kontseilariak proiektu honen garapen egokirako lankidetza publiko-pribatuak duen garrantzia aipatu du, baita arlo honetan talentua erakartzeko beharra ere “Nafarroa kalitatezko hub bezala finkatzeko Adimen Artifizialaren esparruan”.

Horrez gainera, Gorka Garcia NAIR Center-eko gerenteak zentro honen zeregin aparta nabarmendu du, Nafarroako Adimen Artifizialaren leihatila berezi bezala, erakunde eta enpresa nafarretan existitzen diren ezagutza esparruak osatu eta finkatze aldera. “Lankidetza akordio ezberdinak formalizatzen ari dira erakunde ezberdinekin, proiektuen deialdi ezberdinetan kide gisa parte hartuz”, arbuiatu du.

Aurkezpen honetan partaide izan dira halaber Unibertsitateko zuzendari nagusi Ana Burusco eta Humberto Bustince, NAIR Center-eko zuzendari zientzialaria.

Ikerketa-lerro nagusiak

Nafarroako Adimen Artifizialaren Ikerketa Zentroa (NAIR Center) hainbat eremu zehatz ikertzen zentratuko da, nazioarteko ospea duten ikertzaileekin hala nola beste gazteago batzuekin eratutako ekipoen bitartez. Ildo horretatik, Humberto Bustince Zentroko zuzendari zientzialariak orain lanketa prozesuan dauden hiru ikerketa-eremu nagusi markatu ditu.

Lehenengo lerroa neurozientzia konputazionalean zentratuta dago. Helburua da Adimen Artifizialaren araberako balizko prozesuak garatzea, nerbio-sistemaren garapena, egitura, fisiologia eta trebetasun kognitiboak bideratzen dituzten ildo nagusiak ezagutzeko. Ezagutza horien bidez, teknika eta prozedura artifizialak aplikatu nahi dira.

Ikerketa arloetako bigarrena Adimen Artifizial disruptiboan zentratzen da. Bere helburua da zientzia eta ekonomia paradigmetan aldaketak eragiteko potentzial handia duten arazo zehatzak ebaztea. Adibidez, nutriziorako nahiz egokitzapen erradioterapiarako proteina pertsonalizatuen diseinua lantzen da.

Azkenik, hirugarren lerroa ikerketa basiko aplikatuari dagokio. Metodo berriak garatzea du xede, Adimen Artifizialaren teknika eta metodoetan esku-hartzen duten prozesu ezberdinetan informazio fusioa hobetuz, eraginkorragoa gerta dadin. Gainera, arlo honek, halaber makinei modu autonomoan ikastea edota eskura dauden informaziotik eta datuetatik abiatuta arazo ezberdinak ebazteko irtenbideak ematea ahalbidetzen duten teknikak ustiatzen ditu, ikasketa sakona (Deep Learning) izendatuaren teknikak erabiliz.

Bere sorrera arteko urratsak

2020ko ekainean, Nafarroako Parlamentuak Adimen Artifizialaren Ikerketa Zentro baten sorrera eskatu zuen. Nafarroako Gobernuak Unibertsitatea, Berrikuntza eta Eraldaketa Digitaleko Departamentuari egin zion eskaria, zehazki Unibertsitateko Zuzendaritza Nagusiari, unibertsitateek esparru honetan betetzen duten zeregin erabakigarria kontuan hartuta.

Nafarroako Gobernuak azken urteotan aurrerapausoak eman ditu zentroaren sorreran, gobernantza nahiz negozio eredu bat finkatuz hala nola harreman estrategikoak definituz. Hautaketa prozesu batekin, Unibertsitate, Berrikuntza eta Eraldaketa Digitaleko Departamentuak Gorka García industria-ingeniaria hautatu zuen zentroko gerente bezala eta Nafarroako Unibertsitate Publikoko (NUP) Konputazio eta Adimen Artifizialaren Zientziako Katedradun Humberto Bustince, zuzendari zientzialari bezala.

2023ko hasieran, zentroaren fundazio ofiziala gauzatu da, zeinek Nafarroako Gobernuaren ordezkaritza batekin kontatuko duen bere patronatuan, entitate berezi modura ziurtatua izanik I+D+i-ren (SINAI) Nafarroako Sistemaren baitan. Aktore hauen baterako lanari esker, Adimen Artifizialaren arloko ezagutzaren hartzaile eta onuradunak izango dira herritarrak, oro har.