Bihar, martxoaren 26an, Umetoki-lepoko Minbiziaren Prebentziorako Munduko Eguna izango da. Nafarroak Detekzio Goiztiarreko Programa bat du patologia horretarako, eta 2023ko urtarrilean hasi zenetik, behin-behineko datuen arabera, 30.667 emakume gonbidatu dituzte Nafarroa osotik parte hartzera. Lagina eman izana gogorarazteko ekintza guztiak (15.660 emakume) egin diren adin-txanden parte-hartzea %68koa da. Programaren jardueraren lehen urte honetan lortutako behin-behineko emaitzei dagokienez, Giza Papilomaren Birusaren (GPB) determinazioen %4,2 positiboak izan dira arrisku handiko serotipo baterako.

Parte hartzen duten emakumeek lagina jasotzeko dituzten aukeren artean, autotoma da orain nagusi emakumeen % 95ean. % 5ak baino ez du eskatu osasun-arloko profesionalaren bitartez lagina hartzeko hitzordua.

Emaitzak lortu ondoren, 631 zitologia egin dira GPB positiboaren osteko bigarren mailako proba gisa eta 141 emakume kolposkopiara (baieztapen diagnostikoaren proba) bideratu dira. Kolposkopia horietatik, orain arte, 4 tumore gaizto baieztatu dira. Beste 20 kolposkopiatan berriz, goi mailako lesioak atzeman dira, eta Ginekologia Zerbitzuaren jarraipena beharko dute.

Lehen itzulia 2027ko abenduan amaituko da

Nafarroako Osasun Publikoaren eta Lan Osasunaren Institutuari (NOPLOI) atxikitako minbizi-programa horren lehen itzulia 2023ko urtarrilean hasi zen eta 2027ko abendura arte luzatuko da. 
Datozen bost urteetan Nafarroan bizi diren 162.625 emakume baino gehiagorengana iristeko planifikatuta dago programa. Emakume horiek 1958ko urtarrilaren 1etik 1992ko abenduaren 31ra bitartean jaio ziren, eta ezarritako plangintzaren araberako gonbidapena jasoko dute. 

Baheketa-proba primarioa Giza Papilomaren Birusaren (GPB) arrisku handiko serotipo batzuk atzematean datza. Laginean birusaren arrisku handiko serotipoetako bat atzemanez gero, zitologia zerbikala egitea gomendatzen da proba gisa. Zitologian emaitza jakin batzuk ortuz gero, ondoren kolposkopia bat egingo da, proba diagnostiko gisa.

Azterketak bost urtean behin egingo dira, eta erreferentzia gisa, Nafarroan bizi diren hiru osasun-barrutietako (Iruña, Lizarra eta Tutera) emakume guztiek 35, 40, 45, 50, 55, 60 eta 65 urte betetzen dituzten urtean jasoko dute gonbidapena, hau da, “0” edo “5” urteetan amaitzen diren adinetan. 

Nafarroan, umetoki-lepoko minbizia goiz detektatzeko programa (PDPCCU) 2023ko urtarrilean jarri zen abian, umetoki-lepoko minbiziaren intzidentzia murrizteko, arrazoi horrek eragindako heriotza-tasa murrizteko nahiz gaixotasuna diagnostikatzen zaien pazienteen bizi-kalitatea hobetzeko. Programa honen berritasuna – aurrekoa osatu eta hobetzen duen biztanleria-programa antolatua izatearen garrantzi estrategikoaz haratago, honetan datza: hala erabakitzen duten emakumeek etxean egin dezakete GHIa detektatzeko proba, eta lagina entregatu Sexu eta Ugalketa Osasunari Arreta emateko Zentroen sarean (CASSyR), Nafarroako Osasun Publiko eta Laboraleko Institutuan (Bergamin kalea, 2 bis, Iruña) edo erreferentziazko CASSyR bat ez dagoen eremuetako osasun-zentro eta kontsultategietan. Horiek guztiek etxean jasoko dute lagina (autotoma) hartzeko gonbidapena eta jarraibideak dakartzan gutuna. Hala ere, aukera dago profesional batek lagina hartzeko hitzordua eskatzeko Sexu eta Ugalketa Osasunaren Arretarako Zentroan (CASSyR).

25-34 urteko biztanleriak zitologiari eusten dio 3 urtean behin

Oraingoz, 25 eta 34 urte bitarteko emakumeen jarduna berdina izaten dirau: zitologia bat egingo da lehen mailako detekzio-proba gisa; orain arte bezala egingo da, hiru urtean behin, erreferentziako CASSyR probetan. Populazio honi eskaini zaio txertoaren babesa, Giza Papilomaren Birusaren aurkako beste prebentzio-tresna bikain bat, gaur egun 12 urteko emakume eta gizonei eskaintzen zaiena.