Espainiako Gobernuko Osasun ministro José Manuel Miñones, Nafarroako Gobernuko Osasun kontseilari Fernando Domínguez eta Espainiako Gobernuak Nafarroan duen jarduneko ordezkari Valentín Velasco, INVEAT funtsei esker instalatutako bi gailu bisitatu dituzte gaur goizean Nafarroako Ospitale Unibertsitarioan (NOU), Nafarroako Osasun Zerbitzuaren berrikuntza teknologikorako planaren barruan: Positroi-igorpenezko tomografo berria (PET), Nafarroako osasun publikoak izango duen mota horretako lehen tresna, eta SPECT gammakamera berria. Biak Medikuntza Nuklearreko zerbitzuan daude, B pabiloiko -1 solairuan.

Alfredo Martinez SNS-Oko gerentearekin, Estrella Petrina HUNeko gerentearekin eta Zuzendaritza eta Medikuntza Nuklearreko taldeko kide batzuekin batera egindako bisitaren ostean, ministroak adierazi duenez, "Espainiako Gobernuak osasunaren alde egindako apustu irmoaren eta administrazioen arteko lankidetzaren emaitza ikusten ari gara. Zaratarik egiten ez dugunean, lan egiten dugunean, emaitza gaur egun ikus dezaketena da, PET bat, Nafarroako osasun publikoko lehena eta gammakamara bat". Jarduneko Osasun ministroak Nafarroa ere zoriondu du, INVEAT Planeko proiektuen % 100 martxan jarri duen lehen erkidegoa izan baita. Espainiako Gobernuak ia 800 milioi euro bideratuko ditu Osasun Sistema Nazionalera bere ekipamenduak hobetzeko eta eguneratzeko. 

Bestalde, Fernando Dominguez kontseilariak eskerrak eman ditu Nafarroako Osasun Zerbitzuaren teknologia hobetzeko INVEAT funtsak erabiltzeagatik, eta nabarmendu du foru-komunitateak egin duen lana: "Gaur egun, gure pazienteen zerbitzura finantzatutako ekipo guztiak dituen autonomia-erkidego bakarra gara, partida horien azken onuradunak eta garrantzitsuenak, hau da, prozesu honetan parte hartu duten eta hori lortzeko erlojupekoan lan egin duten talde guztiei esker, eta gure esker ona helarazi nahi diegu". "HUNean PET bat edukitzeak diagnostikoak arintzea eta Ospitaleko zerbitzuek historikoki asko eskatu duten talde bat izatea ahalbidetuko du, dagoeneko errealitate bat dena", gaineratu du.

Berrikuntza teknologikoa zehaztasun handiagoz
PETaren instalazioari esker, HUNek bere gain hartu ahal izango du azken 5 urteetan %60 handitu den eta orain arte kanpoko zentroetara bideratzen ari zen teknika bat. 2022an 2.715 paziente bideratu ziren osasun pribatura; 2021ean, berriz, 2.360 paziente, eta 2018an, 1.689. 

PET Medikuntza Nuklearreko aparatu bat da, zeinaren bidez, pazienteari erradiofarmako bat injektatuz, gorputzeko organoen funtzionamenduaren irudiak lor daitezkeen. Gaixotasun onkologiko eta neurodegeneratibo ugari detektatzeko erabiltzen da, besteak beste. Esleitutako ekipoa Siemensen Biograph Vision 600 Edge Flow modeloa da, 2.772.049,86 euroko inbertsioarekin, BEZa barne, eta dagoeneko martxan dago HUNen.

Bestalde, SPECT gammakamera diagnostiko-prozeduretan erabiltzen da, erradiofarmako edo organo edo ehun jakin baten detekzioan oinarrituta, eta digestio-sisteman, sistema kardiobaskularrean, arnasketa-sisteman, sistema endokrinoan eta garun-sisteman aplikatzen da, besteak beste. Detekzio-teknologian eta erabilitako erradiofarmakoan PETtik bereizten da. SPECTaren erradiofarmakoek batez besteko bizitza luzeagoa izaten dute, eta teknika bakoitzarekin aztertutako pazientearen profila alda daiteke. Siemensen Symbia Intevo Bold modeloa erosi da, 671.728,34 euroko inbertsioarekin, BEZa barne, eta Medikuntza Nuklearreko zerbitzuan ere martxan dago.

Bi ekipo horiek Europar Batasunak finantzatzen ditu NextGeneration EU Berreskuratze eta Erresilientzia Mekanismoaren bidez, C18.I1 inbertsioaren finantza-tresna baita. "Osasun Sistema Nazionalaren goi-mailako teknologiako ekipoetan inbertitzeko plana, Espainiako Gobernuaren Berreskuratze, Eraldaketa eta Erresilientzia Planekoa" eta Osasunbidea-Nafarroako Osasun Zerbitzuaren berrikuntza teknologikorako plan baten parte dira, Europako funtsekin eta Nafarroako Aurrekontu Orokorren funts propioekin finantzatua.

Plan honen helburua da Nafarroako osasun-sistema publikoko ospitaleak eskuragarri dagoen teknologiarik aurreratuenaz hornitzea, herritarren osasunaren mesedetan. Horren ondorioz, azken belaunaldiko hogei bat ekipo berritzen ari dira, eta horiekin hamabost zerbitzu desberdin ari dira lanean, batez ere HUNekoak, baina baita Lizarrako García Orcoyen Ospitalekoak eta Tuterako Reina Sofía Ospitalekoak ere. Inbertsioa, guztira, 35 milioi eurokoa da, eta horietatik teknologia 28 eta 30 milioi artekoa da; beste sei milioi, berriz, espazioak egokitzeko obretara bideratuko lirateke.

Gainera, PETaz eta gammakameraz gain, kirurgia baskularreko interbentzio konplexuetarako ebakuntza-gela hibridoa, hiru azeleragailu lineal (horietako bi erradioterapia egokitzailearekin), erradiologiarako ekipo berriak, azkarragoak eta seguruagoak, hala nola hiru ospitaleetarako lau OTA berri, adimen artifiziala erabiltzen duen erresonantzia magnetikoa, bai irudiak hartzeko, bai ondorengo prozesatzeko; angiografiko biplanoa, erradiologia interbentzionistaren arloan gaur egungo aukerak zabaltzen dituena, batez ere patologia neurobaskularraren esparruan, ekipo berri horrek bi lan-proiekzio aldi berean bistaratzeko dituen abantailez eta hemodinamikako gela berriaz baliatuko dena. Bi nabigatzaile kirurgiko eta kirurgia robotikoko ekipo bat erostea ere aurreikusi da.

Ekipoak, xehetasunez
Ebakuntza-gela hibridoak aplikazio sorta osoa eskaintzen du, hiru dimentsioko irudiak (3D) denbora errealean eskuratzeko eta bistaratzeko aukera guztiak ahalbidetuz, zehaztasuna areagotzeko. Sistemak aukera ematen du ekipoak igorritako erradiazio-dosia nabarmen murrizteko eta kirurgian behar den kontraste-kantitatea murrizteko. 2.066.036,28 euroko inbertsioa egin da.

Azeleragailu linealetako batek erradioterapia estereotaktikoa egiteko aukera ematen du, eta erradiazioa zehaztasun eta zehaztasun handiz zuzentzeko aukera ematen du, bai garezurreko lokalizazioetan, bai garezurretik kanpokoetan. Gainera, tratamendua saio gutxitan egitea lortzen du, pazientearentzat erosoagoa izanik eta ekipoak erabiltzeko denbora optimizatzea ahalbidetuz. Horrekin guztiarekin, tumoreari dosi oso altuak segurtasunez ematea lortzen du. Erositako beste bi ekipoek erradioterapia egokitzailean oinarritzen dute beren teknologia, pazientea mahaian etzanda dagoen bitartean erradioterapia-plana egokitu eta berriz diseinatzeko gai baita, tumoreak saioen artean dituen aldaketa anatomikoetan oinarrituta. Horrela, erradiazioa tumorera hobeto bideratzea eta ehun osasuntsuak jasotako dosia murriztea lortzen du, tratamendu oso pertsonalizatua lortuz. Hiru azeleragailuak 10.497.960,00 euroan erosi ziren.

Medikuntza Nuklearreko Zerbitzuak, PETaz eta gammakameraz gain, bi gammakamera eramangarri gehitu ditu. Gammakamera horiek berritu egin dira, eta tumore-prozedura kirurgikoetan gongoil jagoleen detekzioa optimizatuko dute. Horrela, denbora errealeko eta bereizmen handiko irudia eskaintzen dute interbentzioaren eremuan. Gammakamera biek 226.270 euroko kostu bateratua izan dute.

Erradiologia Zerbitzuak eskaner berri bat du (TC), Nafarroako hiru ospitale publikoetan berritu diren teknologia horretako beste hiru ekipoekin batera. Laugarren eskanerra gainerakoetatik bereizten da, kardiologia-prozedurei bereziki aplikatzen zaielako; izan ere, bihotz-irudiak lortzeko gai da hain denbora laburrean, taupadak ez baitio irudiaren kalitateari eragiten. 1.836.698 euroko inbertsioa egin da. Lau ekipoek adimen artifizialeko sistemak dituzte, eta horrek, irudiak eskuratzeko abiadura handiagoarekin batera, azterketen denborak laburtzeko eta pazienteek jasotako erradiazio-dosia murrizteko aukera emango du.

Erresonantzia Magnetiko (EM) berriak adimen artifiziala ere erabiltzen du, bai irudiak hartzeko, bai ondoren prozesatzeko. Horrek azterketen kalitatea hobetzen du, baita lan-fluxua optimizatzen ere. Gainera, gantryaren diseinu labur eta zabala du ezaugarri (aparatuaren gorputz bertikala, pazientearekin ohatila sartzeko erdiko zuloa duena), antsietate- edo klaustrofobia-egoerak arintzeko. Kostua 908.103 eurokoa izan da.

Angiografo biplanoak erradiologia interbentzionistaren eremuan gaur egungo aukerak zabaltzen ditu, batez ere patologia neurobaskularraren eremuan, ekipo berri horrek bi lan-proiekzio aldi berean ikusteko dituen abantailez baliatuko baita. Horrek kalitate handiko 3D berreraikuntzekin egindako lesioen kokapenaren eta irudien bereizmenaren zehaztasuna hobetzen du, eta, aldi berean, erradiazio-dosia eta pazienteari ematen zaion kontrastearen beharrak gutxitzen ditu. Ekipoa lehendik dagoen plano bakarreko angiografoari gehitzen zaio, eta horrek antolaketa-abantailak ekarriko ditu, batez ere presako prozeduren aurrean. Angiografo biplanoan egindako inbertsioa 1.309.999 eurokoa izan da.

Kardiologia eta Digestio zerbitzuak hobetzeko ekipoak ere erosi dira. Hemodinamikako gela berria Larrialdi Orokorretako eraikinean dago, eta, horri esker, gero eta handiagoa da presio asistentziala, biztanleriaren zahartze progresiboaren ondorioz. Zuzkidura hori lehendik dagoen aretoari gehituz gero, Bihotzeko Arlo Klinikoak gaitasun handiagoa izango du ohiko asistentzia-jarduera eta larrialdiko jarduera bere gain hartzeko. 1.073.875 euroko kostua izan du. Etorkizunean bi hemodinamika-gelak eta elektrofisiologia-gelak hartuko dituzten lokalak egokitzeko obrak ere egiten ari dira. Lan horiek Nafarroako Gobernuaren aurrekontu orokorrekin finantzatzen dira.

Azkenik, V. pabiloian (Bideko Ama Birjinaren Ospitaleko eremu orokorra zena) dagoen endoskopia-gela berritzeak, instalazioak eta ekipoak barne hartzen dituena, aukera emango du miaketetako bistaratzea hobetzeko, bai eta pazientearentzako esku-hartze askotarikoagoak egiteko ere, zehaztasun eta segurtasun handiagoz. 2.359.882 euroko inbertsioa egin da.