Nafarroako 19 Nafar Etxe eta Zentro ofizialki aitortzea – horietako sei atzerrian – erabaki du gaurko bilkuran Nafarroako Gobernuak, "kanpoko Nafarroako komunitate gisa, eta Kanpoko Nafarroako Komunitateen Erregistro Ofizialean inskribatzea". Urrats garrantzitsua da Nafarroako Kanpoko Herritartasunari buruzko Foru Legea eta Komunitateen Kontseilua sortzea arautzen duen foru dekretua garatzeko. Kontseilu horrek entitate horien ordezkaritza izango du, eta ziurrenik martxoaren 31 inguruan eratuko da.

Ana Ollo lehendakariorde eta Memoria eta Bizikidetzako, Kanpo Ekintzako eta Euskarako kontseilariak adierazi duenez, "kanpoan dauden Nafarroako herritarren Legetik eratortzen den akordio batetik haratago, nafar horien zereginak duen balioa ikusaraztea eta aitortzea azpimarratu nahi dut; izan ere, elkarteen bitartez, egunero berresten dute beren konpromisoa Nafarroarekin, beren hiri eta eskualdeetatik modu erabakigarrian laguntzen baitigute".

Prozesu hori Kanpo Ekintzako Planean sartzen da – orain bigarrena lantzen ari da–, bai eta departamentuak eta Gobernu osoak foru lurraldetik kanpo bizi diren nafar komunitateen konexio aktiboa eta benetako parte-hartzea errazteko konpromisoan ere.

Horrela, kanpoko nafar komunitatetzat hartu diren 19 zentroak honako hauek dira: Sevillako Nafar Etxea, Barakaldoko Nafar Etxea, Bartzelonako Casa de los Navarros-Nafarren Etxea, Gasteizko "San Francisco Javier" Nafar Etxea, Burgoseko Nafar Etxea, Bilboko Hogar Navarro-Nafarren Etxea, Valentziako “Laurak Bat” Euskal  eta Nafar Etxea, Zaragozako Nafarroako Etxea, Kantabriako Nafar Etxea, Madrilgo Nafar Kultur Elkartea, Logroñoko Nafar Etxeko Kultur Elkartea, Valladolideko Nafar Etxea eta Nafar Etxeen Federazio Nazionala.

Horiez gain, beste herrialde batzuetan kokatutako zentro hauek ere aitortu dira: Buenos Airesko Nafar Etxea, Rosarioko Nafar Etxea, Mendozako Nafar Etxea eta Bolivarreko Nafar Etxea (laurak Argentinan); Asociación Vasco Navarra de Beneficencia (Kuba); eta Asociación Navarra Siempre-Nafarroa Beti elkartea (Paris-Frantzia).

Akordio horien bidez, Nafarroako Gobernuak bete egiten du 3/2023 Foru Legea, otsailaren 22koa, Kanpoko Nafar Herritarrekiko Harremanei buruzkoa. Foru Lege horren Xedapen Iragankor Bakarrean ezartzen zenez, Nafarroako komunitateek, Espainiako beste eskualde batzuetan edo beste herrialde batzuetan daudenek, Nafar Etxe edo Nafar Zentro gisa, Euskal eta Nafar Etxe gisa zein antzekoak diren zentroak Foru Lege hori indarrean sartzean aitortutakoak, bi urteko epean, atzerrian dauden nafar komunitate gisa aitortzea eskatu beharko lukete, Kanpoko Nafar Komunitateen Erregistro Ofizialean inskribatzeko.

2024ko azaroaren 1ean jarri zen indarrean urriaren 16ko 90/2024 Foru Dekretua, Kanpoko Nafar Komunitateak aitortzeko prozedura eta aurkeztu beharreko dokumentazioa definitzen dituena, bai eta haren erregistro ofiziala ere. Aipatutako erregelamendu-testuaren 25. artikuluak ezartzen duenez, Nafarroako kanpoko erkidegoen erregistro ofizialaren xedea da ofizioz inskribatzea Nafar edo Nafar eta Euskal komunitateak, etxeak edo zentroak, kanpoko Nafar Komunitate Birtualak eta otsailaren 22ko 3/2023 Foru Legearen babesean aitortutako federazioak (3/2023 Foru Legea, Kanpoko Nafar Herritarrekiko Harremanei buruzkoa).

Ordezkaritza organoaren eraketa, martxoaren 31 inguruan
Kanpoko Nafar Komunitateen Kontseilua Memoria eta Bizikidetzako, Kanpo Ekintzako eta Euskarako Departamentuak bultzatu du, eta, zehazki, Kanpo Ekintzako Zuzendaritza Nagusiak, ordezkaritza- eta partaidetza-organo gisa. Horretarako, departamentuak Nafarroako 2025erako Aurrekontu Orokorrak nabarmen indartzea aurreikusi du, bai Kanpoko Nafar etxeentzako laguntzen partidetan, bai aipatutako kontseiluaren funtzionamendurako.

Bigarren lehendakariorde eta Memoria eta Bizikidetza, Kanpo Ekintza eta Euskara kontseilari Ana Ollok gaur emandako prentsaurrekoan azaldu duenez, "mugarri garrantzitsua da aurreko belaunaldietan, duela gutxi edo gaur egun, Foru Erkidegotik kanpo garapen pertsonala eta profesionala bilatzea erabaki zuten edo erabaki duten nafarrekin. Haiekin lan egiten dugu 2019tik NEXT estrategiaren bidez, kanpoan dauden Nafarroako herritarrekiko harremanak jasotzen dituen".

"Nafarroako komunitate horiek – nabarmendu du Ollok – berez enbaxadore gisa jarduten dute Nafarroako Foru Komunitatearen kanpo-proiekziorako eta haren nortasun-ezaugarriak zabaltzeko; Nafar herritartasun honen lotura aktibo bihurtu behar da Nafarroako ondasun komunarentzat. Aldi berean, behar diren neurriak aztertu behar dira, nafarren itzulera boluntarioa eta talentu emigratua erakartzea erraztuko duten agertokiak sortzeko ".

Gainera, urtero, zentro horien jarduera-, lokalen mantentze- eta funtzionamendu-gastuak edo inbertsioak finantzatzeko laguntzen deialdia egiten da Ollo lehendakariordeak azaldu duenez, arau hori balioetsi baitu, zeinak Kanpoko Nafar herritartasunari buruzko gaietan erreferentziazko solaskidetzat hartzen baititu.