Julian Gayarre mausoleoa Erronkarin dago, eta abuztuan beste kontserbazio-esku-hartze bat egiten ari dira, Nafarroako Gobernuak 11.911,9 eurorekin finantzatuta. Artus enpresa Ondare Historikoaren Zerbitzuak zuzendutako lanak egiten ari da.

Esku-hartze berria brontzearen babes-geruza berritzean eta marmolezko basoa tratatzean datza. Lan hori egiteko, estalkia duen aldamio bat jarri da, monumentura hurbiltzeko eta estalpean lan egiteko aukera ematen duena, sendatze-faseko tratamenduei kalte egin diezaieketen zuzeneko ekaitzei eta intsolazioari aurrea hartzeko.

Brontzeak nahiko ondo jasaten ditu Erronkariko klimaren gorabeherak, baina Carrarako marmol delikatua denboraren igarotzea ondorio okerragoekin salatzen ari da. Aire zabalean ehun urte baino gehiago daramatzanez, zainketak zorroztu behar izaten dira, eta udan behin Ondare Historikoaren Zerbitzua arduratzen da horiek zaintzeko tratamendu egokienak aplikatzeaz.

Azken 10 urteotan, Nafarroako Gobernuko Ondare Historikoaren Zerbitzuak 26.471,45 euro inbertitu ditu Mausoleoa zaintzeko.

Kontserbazio-proiektua

1996an interes kulturaleko ondasun izendatu zen, eta erabateko zaharberritzea jaso zuen, Espainiako Ondare Historikoaren Institutuko teknikariek idatzitako eta zuzendutako proiektuaren arabera. Zaharberritze honen ondoren, mausoleoa kontserbatzeko proiektu bat ezarri zen, aldian-aldian aplikatu beharrekoa. 2010ean, beste kontserbazio-esku-hartze oso bat egin zen, eta, ondoren, urtero edo bi urtez behin, marmolaren mantentze-lanak egiten dira, Ondare Historikoaren Zerbitzuko teknikarien eta Artus zaharberritze-enpresaren kontura.

"Funtsean, lan horiek honako hauek dira: kontserbazio-egoera xehetasunez berrikustea, garbiketa leuna egitea, marmolaren pitzadurak ixtea eta kare zaharreko urarekin sendotzea, neguan izozteek eragiten duten kalteak aurrera egin ez dezan", azaldu du Alicia Ancho, Nafarroako Gobernuko Erregistro, Ondasun Higigarri eta Arkeologia Saileko buruak. "Adierazgarria da marmolak urtero zainketak behar dituela, eta brontzeak 10 urtean behin, elementu meteorologikoen aurrean askoz egonkorragoa delako", zehaztu du.

Mausoleoa

Gayarreko mausoleoa hilobi eskultura obrarik ikusgarrienetako bat da, bikain landutako marmol zurizko bloke batetik sortua eta tenorraren hilkutxa lagundu eta goratzen duten musa eta aingeru multzo ikusgarri eta delikatu batekin osatua.

1895ean Mariano Benlliure Gil (1864-1947) eskultoreak Erroman egindako mausoleoa Erronkarin instalatu zen 1901ean, Julian Gayarreren lagun pertsonala zen egilearen beraren argibideekin. Benlliure bera Erronkarira itzultzen zen eta bere obrari behar bezalako ardura ematen zion, bere instalaziotik urte gutxira tenorearen miresle sutsu batzuek azalean uzten zituzten sinaduren marmola garbituz. Ondoren, obraren egilea hil ondoren, Fructuoso Orduna eskultore erronkariarrak udaro errepasatu egiten zuen lan hori, 1973an hil zen arte.