Kultura Departamentuak Tomás Yerroren hedapen proiektua aurkeztu du Vianako Printzea 2019 sari bezala
Rebeca Esnaola Kultura eta Kirola kontseilariak eta Tomas Yerro idazle, ikertzaile eta irakasleak "Lerin. Ega ibaiaren gainean hondartutako ontzia "eta "Adinekoak, lehen mailako ondarea" liburuak aurkeztu dituzte gaur, azken honek 2019ko Kulturaren Vianako Printzea Sari gisa egindako lanaren hedapen-proiektuaren esparruan.
Rebeca Esnaola Kultura eta Kirola kontseilariak eta Tomas Yerro idazle, ikertzaile eta irakasleak "Lerin. Ega ibaiaren gainean hondartutako ontzia "eta "Adinekoak, lehen mailako ondarea" liburuak aurkeztu dituzte gaur, azken honek 2019ko Kulturaren Vianako Printzea Sari gisa egindako lanaren hedapen-proiektuaren esparruan.
Idazlanek, Vianako Printzea erakundeak eta Kultura Zuzendaritza Nagusiak argitaratuak, Lerinen dute jatorria, idazlearen jaioterrian eta bere garapen pertsonalerako funtsezko agertokian. Herri horretan, Yerrok, babesik gabeko kolektiboen eta adineko pertsonen artean interes handia piztu zuten hainbat bizipen izan zituen, prentsaurrekoan azaldu duenez.
Bestalde, Esnaola kontseilariak adierazi duenez, "bi liburu hauek Tomas Yerroren bizitasun handiaren eta sormen gaitasunaren adibide argia dira; izan ere, bereziki zaila den urte honetan, ez du etsi hainbat lanetan lan egiteko ahaleginean, lortutako emaitzarekin pozik geratu arte".
Bi obretan, kontakizuna, deskribapena, poesia, kronika edo elkarrizketak bezalako baliabideak erabiltzen dira, irakurleak egileak berak bizitako esperientziak lehen pertsonan senti ditzan.
Haurrak eta nerabeak lehen pertsonan
“Lerín. Ega ibaiaren gainean hondartutako itsasontziak" herri hori hartzen du ardatz nagusitzat, bertan eman baitzituen haurtzaroa eta nerabezaroa 50eko hamarkadan eta XX. mendeko 60ko hamarkadaren hasieran. Liburu honetan, dibulgatzaileak leringo komunitatearen esentzia transmititu nahi du, oroimen-izaerako osagai pertsonalak eta gizarte-izaerako beste batzuk erabiliz.
Liburuak sei kapitulu ditu eta egileak hiribildu historikoari buruz aurrerago argitaratutako testu batzuek osatzen dute. Lehen bi kapituluak haurtzaroari eta nerabezaroari buruzkoak dira bizitzako etapa horiek markatu zituzten pertsonekin. Jarraian, "Estanpak", "Irudiak" eta "elezaharrak" kapituluak daude, Yerrok herriko kaleetan bizitako oroitzapenez eta egoerez osatuak, baita lekuak ezkutatzen dituen elezaharrez ere. Azken orrialdeetan Lerinen "iragana, oraina eta etorkizuna" jasotzen da, ondare material eta immaterialaren deskribapen zehatza eginez.
Adineko pertsonak dira bigarren liburuaren protagonistak
Aurreko lanari "Adinekoak, lehen mailako ondarea" liburua gehitu behar zaio, egileak sarreran aipatzen dituen adinekoei protagonismoa ematen diena, "maizegi baztertua, diskriminatua eta batzuetan duintasunetik ere pribatua aurkezten den sektore bat”.
Sei kapitulutan zehar, Yerrok bakardadea, mendekotasuna, depresioa eta beste hainbat gai jorratzen ditu baina batez ere, etengabeko prestakuntzan, sozializazio ahaleginean, altruismoan eta sarituaren hitzetan, "lehen mailako giza ondarea" osatzen duten beste hainbat gaitan oinarritutako zahartze aktiboko formula berriak nabarmentzea du helburu. Ikuspegi hori partekatzen du bere bizitzan zehar egindako kontakizun, ikasgai akademiko, hitzaldi, artikulu, zutabe, elkarrizketa eta begitarte desberdinen bidez.
Tomás Yerrok sektore sozial horri buruz duen ezagutza bere curriculum profesionalean, biztanle-gune horretako kideekin izandako elkarrizketa ugarietan eta zahartze-prozesuan oinarritzen da. Era berean, Nafarroako Geriatria eta Gerontologia Elkartean boluntario gisa izandako esperientziak gai honen inguruan duen ezagutza aberastuz joan da.
Yerrorekin adostutako hedapen-proiektuak hirugarren argitalpen bat hartzen du barne, une honetan prestatzen ari dena eta aurrerago aurkeztuko dena.
Vianako Printzea saria
Nafarroako Gobernuak 2019ko Vianako Printzea Saria eman zion Tomás Yerro idazleari, gaztelaniazko literaturaren eta bereziki, Nafarroako literaturaren irakasle, ikertzaile, sustatzaile eta dibulgatzaile gisa egindako lanagatik. Bere bizi-ibilbidetik, halaber, kolektibo ahulenei kulturarako sarbidea errazteko konpromiso pertsonala nabarmendu zen.
Kulturaren Vianako Printzea Sariaren helburua saritutako pertsonak bere ibilbidea oinarritu duen obra zabaltzea da. Kultura Zuzendaritza Nagusia- Vianako Printzea Erakundea saritutako pertsonarekin lan egiteaz arduratzen da, haren lanaren zabalkunde-proiektu batean, haren sorkuntzaren balioa azpimarratuz eta haren lanaren funtsezko alderdiak herritarrei ezagutaraziz.
Saria emateko ekitaldian, saridunak eskerrak emateko hitzaldia egin zuen, bere aita Francisco Yerrori eskainitako hil ondorengo gutun baten bidez. Bertan, agureenganako begirune eta mirespenari buruzko hitz batzuk eskaini zituen, bereziki aitona-amonak aipatuz, hauei bere liburuetako bat eskaintzen baitie. Bere haurtzaroari ere erreferentzia egin zion Lerin jaioterrian, izan ere, herri horretan zentratu da bere beste obra bat.
Tomás Yerroren ibilbidea
Tomás Yerro Villanueva (Lerín, 1950) Filologia erromanikoan lizentziatua da Nafarroako Unibertsitatean, Espainiako Hizkuntza eta Literaturako Batxilergoko katedraduna eta irakaslea izan da Nafarroako Unibertsitatean, Nafarroako Unibertsitate Publikoan, Urrutiko Hezkuntzako Unibertsitate Nazionalean eta Francisco Indurain Adinekoentzako Unibertsitatean.
Nafarroako prentsan ohiko zutabegilea da eta hainbat aldizkari zientifikotan argitaratu du, hala nola "Pedagogia koadernoak", "Filologia-aldizkaria eta haren didaktika" edo "Nafarroako etnologia eta etnografia koadernoak". "Arga ibaia" poesia aldizkaria zuzendu zuen, non sarritan argitaratu duen eta Hezkuntza eta Kultura Ministerioak argitaratutako "Itaca" Hezkuntza aldizkariaren sortzailea eta lehen zuzendaria izan zen, baita Nafarroako Geriatria eta Gerontologia Elkarteak argitaratutako Koaderno Gerontologikoen argitalpen batzordeko kidea ere. Tomas Yerrok Ateneo Ateneo Nafarraren sorreran ere parte hartu zuen eta Amado Alonso Fundazioaren patronatuko kide da. 1991tik 1995era Nafarroako Gobernuko Kultur Ekintza Zerbitzuko zuzendaria izan zen eta 1995 eta 1999 artean Kulturako zuzendari nagusia.
Besteak beste, “Egungo espainiar eleberriaren alderdi teknikoak eta egiturazkoak” (1977, "Arga ibaia, aldizkari poetiko nafarra: azterketa y antología” (Charo Fuentesekin, 1988), "Egungo idazle nafarrak: antología" (koord. 1990), " Espainiako egungo narratiba 1993-1997" (1998), "Kixoteren bidetik" (koord. 2005), "Amado Alonso: ur-bazter bietako espainiarra" (koord. 2014). Hainbat lan kolektibotan parte hartu du eta beste autore batzuen hainbat argitalpenen hitzaurrea edo sarrerako azterlana idatzi du.