Osasun Departamentuak urriaren 14an hasiko du gripearen eta COVID-19aren aurkako txertaketa kanpaina bateratua, eta, horretarako, dei egiten die 60 urte edo gehiagoko biztanleei (185.000 pertsona baino gehiago Nafarroan) eta arrisku handikotzat jotzen diren gaixotasunak dituztenei (7.500 baino gehiago) arnas birus horien aurrean immunizatzeko.

Txertaketa honen helburua, Nafarroako Osasun Publikoaren eta Lan Osasunaren Institutuak (NOPLOI) bere azken buletinean jasotzen duen bezala, pertsona ahulenen eta pertsonal sanitario eta soziosanitarioaren babesa indartzea da, morbimortalitatea eta gaixotasun horien eragina asistentzia-mailan murrizteko. 

Kanpaina azaroaren 29ra arte luzatuko da, baina data horren ondoren irizpideak betetzen dituzten pertsonei (haurdun berriak, arrisku-faktoreak dituzten paziente berriak, arrisku-taldeetan sartutako nazioarteko bidaiariak) edo hasieran ezarritako epean immunizatu ezin izan ziren pertsonei txertoak jartzen jarraituko da.

Nola eskatu hitzordua

Hitzordua urriaren 3tik azaroaren 29ra bitartean eskatu ahal izango da, hiru modalitateren bidez: lehentasunari jarraiki, 60 urtetik gorako pertsonentzako Osasun Karpeta Pertsonalaren bidez, bere osasun-zentroko edo kontsultategiko aurretiko hitzorduaren telefonora deituz 10:00etatik 15:00etara, edo aurrez aurre Lehen Mailako Arretako zentroan.

Aste honetan hasiko dira biztanleria jomugari pixkanaka SMS mezuak bidaltzen, adin handiena duten taldeak lehenetsiz (80 urte eta gehiagoko pertsonak), horien zitazioa kudeatu ahal izan dezaten. Osasun Karpeta Pertsonaleko agendetan aipatzen diren pertsonek bi egun lehenago jasoko dute txertoaren data, ordua eta lekua jasotzen dituen oroigarria.

Osasun Zerbitzuko (NSS-O) osasun-langileei txertoa jartzeko kanpaina ere urriaren 14an hasiko da, SMSak jaso ondoren, jarraian hitzordua eskatzeko osasun-zentroetan, eremuko puntu zentralizatuetan edo, hala badagokio, norberari dagokion ospitalean.

Nork hartu behar du txertoa 

Kanpaina honen helburu nagusia da gripeak eta COVID-19ak eragindako mobimortalitatea murriztea populazioan, pertsona ahulenen taldeak eta gripeak haien osasunean eragin handiagoa izan dezaketenak immunizatuz. 

Hala, osasun-agintariek honako hauei gomendatzen diete txertaketa bateratua egitea:

• 60 urteko edo gehiagoko pertsonak.
• Desgaitasun-zentroetan, adinekoen egoitzetan eta erakunde itxietan bizi ohi diren 5 urteko edo gehiagoko pertsonak.
• 5 eta 59 urte bitarteko pertsonak, arrisku-baldintzak dituztenak, esaterako diabetes melitusa eta Cushing, obesitate morbidoa, gaixotasun kroniko kardiobaskularrak, neurologikoak, arnasketakoak, giltzurrunetakoak, koagulazio-nahasmenduak, immunidepresioa eta minbizia eta disfuntzio kognitiboa dakarten gaixotasunak (Down sindromea, dementziak,…), beste arrisku-patologia batzuen artean.
• Haurdun dauden emakumeak, haurdunaldiaren edozein hiruhilekotan eta erditu eta 6 hilabetera arte (haurdunaldian txertorik hartu ez bazuten).
• Immunodepresio-maila handia dutenekin bizi diren pertsonak.
• Zentro eta establezimendu sanitario eta soziosanitario publiko eta pribatuetako langileak. 
• Oinarrizko edo funtsezko zerbitzu publikoetan diharduten langileak (Estatuko Segurtasun Indar eta Kidegoak, Indar Armatuak, suhiltzaileak eta babes zibileko zerbitzuak). 

Gainera, gripearen aurkako txertoa gomendatzen da 6 eta 59 hilabete bitarteko haurrentzat, erretzaileentzat, gaixotasun zeliakoa dutenentzat, likido zefalorrakideoaren fistula dutenentzat eta kokleako inplantea dutenentzat eta horren zain daudenentzat, azido azetilsalizilikoarekin tratamendu luzea jasotzen duten 5-18 urteko pazienteentzat, zentro sanitarioetan hala nola soziosanitarioetan praktikak egiten ari diren ikasleentzat, baita haur-hezkuntzako zentroetako langileentzat edo animaliekiko edo haien sekrezioekiko zuzeneko lan-esposizioa dutenentzat ere, granjetan edo bestelako ustiategietan daudenentzat.

6 hilabete eta 11 urte bitarteko haurren kasuan, covid larria izateko arrisku handiena duten pertsonei eta haien bazkideei emango zaie txertoa, esterako guraso hematopoietikoen transplantea izan dutenei, immunourritasun primario eta eskuratutako batzuk dituztenei, minbizia eta terapia immunodepresoreak jasotzen dituztenei, gaixotasun kroniko kardiobaskular larriak dituztenei, arnas gaixotasun kroniko larriak dituztenei eta gaixotasun neurologiko eta neuromuskular larriak dituztenei.

Gripearen aurkako eta COVID-19aren aurkako txertoa hartzen duten pertsonak aldi berean jaso ahal izango dituzte bi txertoak. COVID-19aren aurkako txertoa inokulatu ahal izango da, baldin eta 3 hilabete baino gehiago igaro badira azkena hartu zuenetik edo azken infekziotik. 

Helburua: 60 urtetik gorako biztanleen % 75ek txertoa jarrita izatea

NOPLOIk kanpaina honetarako ezartzen dituen helburuak dira gripearen eta COVID-19aren aurkako txerto-estaldura % 75ekoa izatea 60 urtetik gorako populazioan, instituzionalizatuta bizi den populazioan arreta berezia jarriz, eta % 60koa haurdun dauden emakumeetan eta arrisku-baldintzak dituzten pertsonetan.

Era berean, gripearen aurkako txertaketaren estaldurak handitu nahi ditu langile sanitario eta soziosanitarioetan eta 6 hilabetetik 5 urtera bitarteko biztanlerian.

Aurreko kanpainan, gripearen aurkako txertoaren 161.523 dosi eman ziren guztira. 65-74 urteko biztanlerian % 64,4ko estaldura lortu zen, eta 74 urtetik gorakoetan, berriz, % 75,2koa. 5 urtetik beherako haurren artean, % 40,5; haurdunen artean, % 57,4; eta osasun-langileen artean, % 37,42. 

Bestalde, COVID-19aren aurkako estaldura gripearena baino txikiagoa izan zen. 60-64 urtekoetan % 34,5; 65-74 urtekoetan % 55,4; eta 74 urtetik gorakoetan % 69,2.

NOPLOIk gogorarazten duen bezala, gripearen eta COVID-19aren txertaketa eraginkorrak izan ziren egoera larriak prebenitzeko, ospitaleratzeko arriskua murrizteko eta pertsona kalteberengan koadro larriak garatzeko aukera izateko. Hala, NOPLOIk 2023-2024 kanpainan egindako ebaluazioan ikusi zen gripearen aurkako txertoak eraginkortasun moderatua izan zuela (% 40), eta Nafarroan 240 ospitaleratze saihestu zirela. Covid txertoak ere neurrizko eraginkortasuna erakutsi zuen (% 46) infekzio horrek eragindako ospitaleratzeak prebenitzeko, eta 80 ospitaleratze inguru saihestu dituela uste da.

Beste prebentzio-neurri batzuk

Gainera, NOPLOIk gomendatzen du txertoa beste prebentzio-neurri batzuekin osatzea, esaterako arnas infekzioaren sintomak dituzten pertsonekin kontakturik ez izatea eta, hori ezin bada, maskara bat erabiltzea. Era berean, infekzio-arriskua minimizatzeko, gomendagarria da mas kara erabiltzea pertsona-kontzentrazio handiko eremuetan, aire zabaleko jarduerak edo aireztapen naturala duten espazioak aukeratzea eta eskuak garbitzea. Era berean, infekzio-arriskua minimizatzeko, gomendagarria da maskara erabiltzea pertsona-kontzentrazio handiko eremuetan, aire zabaleko jarduerak edo aireztapen naturala duten espazioak aukeratzea eta eskuak garbitzea.

Bestalde, transmisio-kateak murrizte aldera, garrantzitsua da arnasketa-sintomak dituzten pertsonek maskara eramatea, eskuak maiz garbitzea eta jarduera sozialak murriztea, bereziki pertsona ahulenen kasuan.