Nafarroako Gobernuak Kanpo Ekintzarako II. Plana (2024-2028) onartu du gaurko bilkuran. Plan horren helburua Nafarroak nazioartean duen posizioa sendotzea da, Europarekiko konpromiso argia, mugaz haraindiko bokazioa eta Komunitatetik kanpo dauden herritarrekiko harremana areagotzea mundu globalizatu batean. Bigarren lehendakariorde eta Memoria eta Bizikidetzako, Kanpo Ekintzako eta Euskarako kontseilari Ana Ollok departamentuen arteko 2025-2028 aldirako plangintzaren oinarrizko ildoak azaldu ditu, 34,3 milioiko aurrekontua duena.

Dokumentuak 136 ekintza biltzen ditu, hiru ardatzetan banatuak. Neurri horiek aberastu egin dira Gobernu Irekiaren bidez eta eragile sozioekonomiko eta instituzionalekiko harremanen bidez, parte-hartze prozesu batekin. Plan honen helburua da Foru Komunitateak azken hamarkadan Kanpo Ekintzako I. Planarekin (2021-2024) lortutako partaidetzan eta nazioarteko proiekzioan emandako aurrerapausoa sendotzea. Plan hori oinarritzat hartu da, eta tresna berri honen abiapuntutzat hartu da haren balantzea ere.

Ollo lehendakariordeak Europarekiko konpromisoa indartzea egungo nazioarteko testuinguruaren aurrean garrantzitsua dela nabarmendu du, baita beste ardatz batzuk ere, hala nola kanpoan dagoen nafar komunitatearekiko harremana, eta arreta berezia jartzea mugaz gaindiko eremuko harremanetan, aukera handia baita Nafarroarentzat. 

Jarraian, lehendakariordeak gogorarazi du bi plan horiek sustraiak dituztela Bruselako Bulego Iraunkorra berreskuratu aurreko legegintzaldiak arlo horretan ekarri zuen jiran; Nafarroa Euroeskualdean sartu zenean (2017) edo Next Estrategia (2019) zehaztu zenean. Estrategia hori Nafarroako herritarrekiko kanpoko harremanei buruzko Foru Legearen garapenean sartu da.

Helburu orokor bera duten hiru ardatz: presentzia propioa izango duen Nafarroa globala

Plan berriaren helburu nagusia da "Foru Komunitateko kanpo ekintza planifikatzea, koordinatzea, bultzatzea eta ikusaraztea, Foru Gobernuko beste departamentu batzuekin lankidetzan, Nafarroa Europa eta nazioarte mailan eragile global eta bereizi gisa kokatuz". Helburu orokor hori hiru ardatz handitan banatzen da.

Lehenengoak "Nafarroa Europan" du ardatz, eta "Nafarroak Europar Batasunean duen presentzia indartu nahi du, Nafarroako Gobernuko beste departamentu batzuekin lankidetzan, Europako kide izatearen sentimendu horretan herritarrak sartuz".

Bigarrenak, "mugaz gaindiko Nafarroa" izenekoak, helburu nagusi hau du: "Europako lurralde-lankidetzaren potentzial guztia errentagarri bihurtzea, Foru Komunitatearen kokapen geografiko pribilegiatua aprobetxatuz, eta berezko izaera ezartzea Nafarroa partaide den foro eta espazioetan, bereziki Akitania Berria-Euskadi-Nafarroa Euroeskualdearen (2024-2026) eta Pirinioetako Lan Erkidegoaren (PLE) (2025-2027) lehendakaritzekin, baina baita Pirinioetako mugako beste laguntza-deialdi, proiektu partekatu eta erakunde-, gizarte- eta merkataritza-lotura askorekin ere".

Azkenik, "Nafarroa globalaren" ardatzak "kanpoko nafar herritarrekiko arreta eta harremana hobetu nahi ditu, baita gure eskualdearen irudi erakargarria, anitza eta garaikidea ezarri ere", diasporarekiko harremanei dagokienez, bai itzuli nahi dutenekiko –prozesu horretan Gobernuak bideratzaile gisa jarduten du–, bai atzerrian jarraitzea aukeratzen dutenekiko, departamentuak bere komunitatearen errealitatean informazio eta parte-hartze maila handiena eskaintzen baitie, Nafarroako herritar gisa eskubide berberak izan behar dituztela ulertuz.

Ollo: "Orain inoiz baino gehiago Europa sozial, demokratiko eta jasangarri bat behar dugu"

OIlo lehendakariordeak Kanpo Ekintzako politika publiko finkatuak izatea oso garrantzitsua dela azpimarratu du antolamenduari dagokionez, Foru Komunitatearen interesen arabera lehenetsiak, helburuei dagokienez, eta Europako eta nazioarteko ingurune aldakorrari egokituak. Bi arrazoirengatik. Azaldu duenez, "argi dago arrazoi oso praktiko bat dagoela, Europako funtsekin proiektuak eta ekintzak aurrera ateratzeko aukerarekin zerikusia duena, bestela inoiz izango ez liratekeenak; datuek interes hori eta gure politiken norabide ona bermatzen dute", eta hori Europan kontuan hartu diren lehentasunezko ildo estrategikoko egokitze- eta lerrokatze-prozesu batean jarraitu behar da, hala nola Industriari, Ingurumenari, Osasunari edo Etxebizitzari dagokienez, besteak beste. 

"Baina ikuspegi ekonomikotik haratago — gaineratu du Ollok —, politika eta etika ere hor daude. Orain, Europa inoiz baino gehiago, baliteke ukitu eta zatitutako Europa, baina balio demokratiko askoren eta Ongizate Estatuaren mundu-erreserba izaten jarraitzen duena. Sozialki kohesionatua, demokratikoa, garatua eta iraunkorra den Europaren alde egin behar da. Eta Europa hori ezin da soilik estatuen egituren gainean eraikita egon, eskualdeen gainean ere egotea beharrezkoa da, eskualdeek askoz hobeto txerta baitezakete Europa beraren aniztasuna".

"Jakinda gaur egun Europak bere etorkizuna eredu gisa duela jokoan, lehen imajinatuko genituzkeen mugimendu eta zirkunstantziek astindutako mundu-taula batean, gure apustu europeista ez da edozein Europaren aldeko apustua, baizik eta sozialki eta lurraldez kohesionatutako Europa solidarioaren aldekoa. Izan ere, Europar Batasunean ere joera inboluzionista kezkagarriak daude, eta horiek irauli edo saihestu egin behar dira, errealitatea ikusita", esan du lehendakariordeak, demokrazia bera eta garapen ekonomiko justu eta iraunkorrean oinarritutako gizarte- eta lurralde-kohesio handiagora bideratutako politikak indartzearen garrantzia azpimarratu aurretik.

Partaidetza-prozesua eta planaren finantza-babesa

Ollo kontseilariak azaldu duenez, Kanpo Ekintzako II. Plana bere departamentuak zuzentzen duen arren, Gobernu mailan beste departamentuen arteko ikuspegia du, eta beste eragile batzuen eta Nafarroako herritarren ekarpenekin harbera izatea nahi izan du. Izan ere, Planaren zirriborroa Gobernu Irekiaren partaidetza-eremuan hilabetez egon ondoren egindako Parte-hartze Txostenaren arabera, 11 erakunde edo pertsonaren ekarpenak jaso dira, eta horietatik 7 onartu dira, osorik edo partzialki, eta kasu batzuetan ekintza berriak txertatu dira Planean.

Bestalde, plan horrek sailen arteko finantzaketaren aurreikuspena ere badu memoria ekonomikoan. Planerako aurreikusitako guztizko zenbatekoa 9.935.106,89 eurokoa da 2025. urterako, eta 2025-2028 aldirako 34.283.252,73 euroko aurrekontua du guztira. Aurrekontu-partidak hiru ataletan banatuta daude: Kanpo Harremanetarako Zuzendaritza Nagusiaren aurrekontua; dagoeneko onartuta dauden Europako proiektuei dagokien aurrekontua, zeinetan Nafarroako Gobernuko zuzendaritza nagusiek eta beste zuzendaritza orokorretako aurrekontuetako aurrekontu-partidek parte hartzen duten, bai koordinatzaile gisa, bai bazkide gisa. Aurrekontu-partida horiek Gobernuaren Kanpo Ekintzarekin dute zerikusia, eta ekintza zehatzen bidez islatu dira planaren 5. kapituluan.