Nafarroako Gobernuko lehendakariorde eta Lurralde Antolamenduko, Etxebizitzako, Paisaiako eta Proiektu Estrategikoetako kontseilari José María Aierdik Next Generation Europako berreskuratze-funtsen etorrerarekin eta erantzunarekin lotu du urteko lehen hiruhilekoan bizitegi-eraikinen birgaitze energetikoa erregistratzen ari den bultzada handia.

Hala eman digu jakitera lehendakariordeak, ‘Birgaitu kontzientziaz; leheneratu zure auzoa’ lelopean gaur Baluarte Jauregian Next Generation berreskuratze- programa europarraren finantzaketarekin birgaitze politika publikoen eta programa ezberdinen kudeaketaren gainean eztabaidatzeko ospatzen den I. Biziberri Foroa irekitzerakoan.

Nafarroak jadanik, oraindaino erkidego mugakide eta partikularrek aurkeztu dituzten proiektu zehatzekin konprometitutako 47,3 milioi euroko kopuru totala konprometitu ahal izan du, eta horrela, Foru Erkidego osoan 337 eraikinen nahiz 5.648 etxebizitzen birgaikuntza energetikoa bideratzea ahalbidetuko da. Finantzaketa europar horri ia 30 milioi inguru erantsiko zaizkio, foru Gobernuak urtero birgaikuntza laguntzen arlora modu osagarrian bideratu ohi dituenak, 2016an estrategia hau martxan jarri zuenean bideratu zituenak soberan hirukoiztuz eta Next-en deialdiekiko bateragarriak izanik.

Aurkezpen saio, mahai-inguru eta kasu arrakastatsuen erakusketa ezberdinen eskutik, foro honetan parte hartu dute Garraio, Hiri Mugikortasun eta Agendaren eta Trantsizio Ekologikoaren ministeriotako hiri-birgaikuntzako arduradun eta teknikari ezberdinek; Euskadi, Asturias eta Gaztela-Leoneko gobernu autonomikoetako hala nola Nafarroako Etxebizitza arloko zuzendari nagusiek; Bartzelona, Bilbo nahiz Benaventeko udaletako teknikariek; Alberto Bayona, Nasuvinsako zuzendari gerenteak; eta Europako Inbertsio Bankuko (EIB) Dinis Rodrigues officer-ak, hala nola hirigintza arloan birgaikuntzarako eta leheneratzerako jarduketetan inplikatutako esparru sektorial, profesional ezberdinen izenean etorritako pertsona partaideek eta inplikatutako agenteek, bertaratuak totalean 150 izanik.

Kasu arrakastatsuak Bilbon, Madrilen, Bartzelonan eta Txantrean

Biziberri foroaren jardunaldian zehar, halaber hainbat kasu arrakastatsu aurkeztu eta eztabaidatu dira Estatuko hiriburu ezberdinetan gauzatu diren auzo mailako mobilizazio mugakideen hala nola leheneratze esku-hartzeen harira, adibidez Opengela proiektuaren kasua Bilboko Otxarkoaga auzoan, Madrilgo Orcasitas herrixka, Bartzelonako Besòs-Maresme auzoa, Iruñako Txantrea auzoan bultzatutako Edifistrict proiektua hala nola

ELENA proiektua, ekipo teknikoak eta profesionalak hedatzeko auzoko aholkularitza-, eta laguntza-bulegoetan, Nasuvinsa konpainiak Nafarroan BEI-ren finantzaketa lagun erkidego mugakideen mesedetan martxan jarri duena.

Ospakizuna irekitzeko bere esku-hartzean zehar, Aierdi lehendakariordeak nabarmendu du “Next Generation funtsek dakarten aukera bikaina gure birgaikuntza energetikorako politikak gure hiri, herri eta auzoetan ingurumen mailako hala nola gizarte eta hirigintza arloen eraldaketarako palanka bihurtu ahal izan daitezen, hiri sakabanatuarekiko nahiz periferietako espantsio urbanistiko handi horiekiko aukera moduan”.

Aierdi kontseilariak jakitera eman digu Foru Erkidegoak berreskurapen europarrerako funtsen kargura egoitza-eraikinen birgaikuntza energetikorako esleituta dituen 70 milioi eurotik gorako kopurua; horietatik, % 67a -47,3 milioi- jadanik konprometituta leudeke dago 2022an zehar eta aurtengo lehenengo hilabetetan zehar ateratzen joan diren lehen deialdietara aurkeztutako proiektuetan.

Bultzada nabarmena 2023ko lehenengo hilabetetan

Gainera, 2023ko lehenengo bi hilabete eta erdietan, Etxebizitza Departamentuak jadanik birgaikuntza laguntzak bideratu ditu 2.190 etxebizitzetarako, 12,7 milioiko laguntzekin, beraz, urtea proportzio horretan amaitzen bada, etxebizitzen kopuruan % 32ko hedapena gertatuko litzateke, laguntzak halaber % 60 hedatuz, 2022 urtean zehar erregistratutako emaitzekiko, zein bere horretan Nafarroan azken hamarkadan lortu izan diren onenak liratekeen, 6.600 etxebizitzekin eta 30 milioiko laguntzekin.

Hala ere, Etxebizitzako kontseilariak ohartarazi du “Next funtsen injekzioak aukera bat suposatzen duen arren, gure hiriak eraldatu eta deskarbonizatzearen aldeko apustuak estrategikoa izan behar du, une zehatz bateko berreskuratze eta erresilientzia plan bat eratzeko asmora mugatu gabe”, beraz, administrazio publikoak deitu ditu “konpromiso honen tentsioa 2026tik haratago ere mantendu dezaten, Next programaren finantzaketa jasotzen duten proiektuen exekuzioa amaitu arte”. Ildo horretatik, nabarmendu egin du Foru Erkidegoak, politika hauek berraktibatu eta lehenetsi zituen 2016ko Etxebizitzaren Legea onartu zenetik, birgaikuntzaren aldeko bere apustuan mantendu duen esfortzu iraunkorra.

Era berean, estrategia honen baitan, Aierdi lehendakariordeak nabarmendu egin ditu hogeita hamar bat profesionalek ORVE-tan eta Nafarroako lurraldean barreiatutako auzo-bulegoetan eratzen dituzten taldeak, auzo-erkidegoetan laguntza nahiz aholkua emateko birgaikuntza proiektuen sustapenean eta espedienteen kudeaketa garatzeko jardueran. Profesional jaun-andre hauen erdia jada lanean ari zen arlo honetan 2022. urtean Foru Erkidegoko eskualde guztietan, berrogeita hamar udalekin elkarlanean, BEI-ren bitartez finantzatutako European Local ENergy Assistance (ELENA) programaren baitan. “Dinamika hau herritarrekiko harremana ulertzeko beste modu bat da; administrazioa auzoan eta erkidego mugakideetan sartzen da beharrak asetzeko eta leihatila burokratiko batera etorri zain egon behar ez izateko”.

Etxebizitzako kontseilariak, azkenik, nabarmendu du “birgaikuntza energetikoaren eta hiri finkatuaren hirigintza-leheneratzearen aldeko estrategia honek hiru helburu nagusi dituela: klimatikoa, hirien deskarbonizazioan aurrera egiteko eraginkortasun energetiko bat lortzearren; soziala, bizi-kalitatea hobetzearren eta aurrezki energetikoarena, familia zaurgarrienen alde eta hirugarrenez, hirigintzakoa: honen arabera, birgaikuntzak hiriak sortzea eta gure betiko auzo eta herriak birgaitzeko palanka eran jardutea ditu helburu”.

Bestalde, Europa hegoalderako Europako Inbertsio Bankuko Dinis Rogrigues officer portugaldarrak jakitera eman du banku publiko europarrak hiriak berritzeko esku-hartze mota hauen finantzaketan bete lezakeen zeregin garrantzitsua. Era berean, nabarmendu du "erkidegoak babesten dituen ekipo-sare eraginkor eta hurbila, Nasuvinsa eta BEI-ren arteko elkarlanari esker" eta bere erakundea Europako beste eskualde batzuetan eredu hau errepikatzeko asmoa aztertzen ari dela iragarri du.