Hitzarmenaren iturburua

Hitzarmen Ekonomikoaren iturburua 1841eko Foruen Aldaketarako Legea da, Lehen Gerra Karlistaren amaieran promulgatu zena Nafarroako erregimen pribatiboa Estatuaren egituraren baitan sartzeko.

Aldaketa hori Nafarroaren parte-hartzearekin gauzatu zen; horregatik ezagutzen da Lege Itundua izenarekin ere.

Praktikan, Erresuma zaharra desagertzea eragin zuen, zeina, probintzia bat gehiago bilakatu zen, baina autonomia zabala gordez. Alderdi ekonomikoari dagokionez, bere zergak ezartzeko eta biltzeko ahalmena izaten jarraitu zuen, beti ere, muga batzuen barnean.

Ondorio nagusiak honako hauek izan ziren:

• Nafarroak Estatuarekin zituen aduanak desagertu egin ziren. Erresuma zaharra barne-merkatuan sartuta geratu zen eta, handik aurrera, Frantziarekin zituen aduanak Gobernu zentrala hasi zen kudeatzen.

• Foru-dohaintza erregeari; ordura arte borondatezkoa izan bazen ere, nahitaezkoa izatera pasa zen. Nafarroak, urtero, ekarpena egin behar zion Estatuari, 1,8 milioi errealetan finkatu zena.

Harrezkeroztik, Nafarroak eta Estatuak bost hitzarmen adostu dituzte foru-erregimena unean uneko agertoki politikora eta sozio-ekonomikora egokitzeko. Zehazki, 1877an, 1927an, 1941ean, 1969an eta 1990ean; azken horren testuak indarrean jarraitzeko du.

Hitzarmen hauen edukia ezagutu