Bisitan zehar, Elizalde kontseilariak nabarmendu du zenbaterainoko ahalegina ari diren egiten Parke Naturalak kudeatzeko tresnak berritzeko. Batetik, Urbasako eta Andiko Kontserbazio Bereziko Eremuaren (KBE) kudeaketa-plana berrikusiko da, zeina 2007an onetsi baitzen eta iraungita baitago 2013tik, eta arreta berezia jarriko da beste erabilera eta jarduera batzuk babestu eta kontserbatzearekin bateragarri egiten, beharrezkoa baita hori. Bestetik, erabilera publikoko plan bat idatziko da —laster lizitatuko da—, eta patronatuan sartuta dauden eragileek (toki-erakundeak, administrazioak, bazka-batzarrak, toki-garapeneko agentziak eta kirol-elkarte eta -federazioak, besteak beste) elkarrekin egin dituzten oinarrietatik abiatzen da. Horretarako, hiru lan-mahai sektorialek funtzionatzen dute, 2017az geroztik, eztabaida-foro gisa: Abeltzaintza, Baso Kudeaketa Integrala eta Turismoa eta Erabilera Publikoa. Plan horren helburuak dira hautematea zer jarduera eta erabilera egiten diren eta zer inpaktu sortu diren erabilera publikoaren eta turismoaren arloan; jarduera horiek ordenatzea, arautzea eta bateragarri egitea; naturan ahalik eta inpaktu txikiena izatea; eta balioak kontserba daitezen bermatzea, bai eta egin daitezkeen beste jarduera batzuk ere.

Isabel Elizalde da Urbasako Patronatuaren lehendakaria, kontseilaria den aldetik, eta parkearen urteko memoriaren zenbait alderdiri eta 2018rako aurreikusitako plangintzari buruz hitz egin du. Plangintza horretan, aipatutako planak berrikusteko, KBEan orain arte hartu diren neurrien laburpen-txostenen ikerketa bat sartzen da, eta nola baloratzen duen hark, besteak beste, Sakanako korridorearekiko konektibitatea. Horren helburua da iragazkortasun ekologikoa hobetzea eta harrapatzeak murriztea, ugatzak irrati bidez markatzea, linea elektrikoak zuzentzea eta pagadian bigarren mailako espezieak ikertzea eta ezartzea. Zeregin horietarako, 400.000 euro baino gehiagoko inbertsioa aurreikusten da.

Urederraren Iturburuko Natur Erreserbari dagokionez, aurreikusten da aztertzea zer kalte jasan dituen sarrerako mendi-bideak, eta inbertsioak egitea irisgarritasuna hobetzeko eta bisitarien etorrerak bereziki zaurgarria den eta balio ekologiko handia duen ingurune fisikoan eragiten duen inpaktua minimizatzeko.

Horrez gain, Bakedanoko Kontzejuak ere zenbait inbertsio egingo ditu iturburuaren eremuan, Ingurumeneko Zuzendaritza Nagusiak KBEaren barruan dauden toki-erakundeentzat egingo duen laguntza-deialdiaren bidez. Laguntza horiek bideratuko dira zaintzaren eta erabilera publikoa kudeatzearen gastuetara, hezkuntzara, ingurumen-informaziora, eta jendearentzako arreta eta olgeta-erabilerak hobetzera.

15.000 hektarea baino gehiagoko bazka ekologikoak Urbasan eta Andian

Parkeko abere-kudeaketari dagokionez, kontseilariak nabarmendu du bi mendilerroetako bazketako 15.637 hektareako azalera Nafarroako ekoizpen ekologikoaren ziurtagiriaren barruan sartu dela, Foru Gobernuak bere garaian bi ondare-mendietarako egin zuen eskaeraren ondoren. 15.794 hektarea horietan, Nafarroako ganadu ekologikoa bazkatu ahal izango da, baina horrek ez die mugarik jarriko ekoizpen konbentzionaleko profesionalei.

Ziurtagiriak bermatzen du aprobetxamendu horien kudeaketak betetzen duela ekoizpen ekologikoaren araudia (Europako 834/07 eta 889/08 erregelamenduetan jasoa). Araudi horrek nekazaritza-kudeaketaren eta elikagaiak ekoiztearen sistema orokor bat definitu eta deskribatzen du, zeinak ingurumen-jardunbide egokienak, biodibertsitate-maila altua eta baliabide naturalen zaintza uztartzen baititu.

Baso-esparruan, urtean 11.000 m3-raino igotzea aurreikusten da Urbasako egur markatuaren bolumena, mendi horretako antolamendu-proiektuaren berrikuspenean ezartzen den aukera berriaren arabera.

Elizaldek funtsezkotzat jo du, orobat, parkeko bisiten eta gozamen turistikoaren gaia, erabilera publikoko plan berriaz hitz egiterakoan. Alde horretatik, Urbasa Andiko zaindaritzak egiten duen lana nabarmendu du, zeinak kontrol-, ikuskaritza- eta kontserbazio-lanak egiten baititu parkearen esparru guztian, eta mugaketako sei profesional baititu —Lizarrako eta Aiegiko lantaldeen laguntza jasotzen dute—.

Hondakin Planeko jarraibideei jarraikiz, bisitari asko hartzen dituen naturagune babestua denez, abuztuaren amaieratik aurrera, gaika bilduko dira beirazko ontziak eta bestelako ontziak. Horri lotuta, hondakin organikoen tokian tokiko kudeaketa ere jarri da martxan, sorgailu handien autokonpostaren bidez (ostalaritza-guneetan: kanpina edo bentak).

Ildo beretik, pizgarri baten truke ontziak biltzeko makina bat instalatu da kanpinean, kontzientziazio-elementu gisa, eremuan ontzi gutxiago botatzeko eta jendearen erantzuna testatzeko. Testatze hori lagungarria izango da Hondakinen Foru Legeak planteatzen dituen gordailu-, itzulketa- eta bihurtze-sistemen esperientziak abiarazteko etorkizunean.

Makina uztailetik urrira egongo da jarrita, eta Nafarroako Emausko Trapuketariak arduratuko dira hura artatzeaz. Haiek informazioa emango diete erabiltzaileei, eta makinaren mantentze- eta garbiketa-lanak egingo dituzte. Ontziak Azkoiengo plantara eramango dira, tratatzeko. Azarotik aurrera, esperientzia pilotu horren emaitzak aztertuko dira. Halako beste makina bat ere instalatuko da Lerateko kanpinean, Allotzen.