Espezializazioa eta haur-gazteen arreta

Osasun mentalaren sustapenaz, buru-nahasmenduen prebentzioaz eta estigmaren desagerpenaz gain (1. helburua), planaren helburua buru-nahasmenduei emandako arreta hobetzea da (2. helburua).

Horretarako, RSMk arreta espezializatua indartuko du garrantzi handieneko hamar prozesu klinikoetan (sareko jardueraren % 90). Haietako bat haur-gazteena da. Sareak haurren arreta helduen arretatik bereiziko du, baita espazioen erabileran ere. Sarriguren-ek (Eguesko ibarra) erreferentziazko haur-gazteentzako Osasun Mentaleko Zentro bat (OMZ) izango du Nafarroako nahasmendu larrietarako eta Iruñea nahiz Tafallako aldeko haur-gazteen nahasmendu guztietarako (osasun mental orokorren zentroetan helduak bakarrik tratatuko dituzte).

Haur-gazteen arretaren eta biztanleria-talde horretako laguntza-baliabideen errefortzuaren arteko bereizketak garrantzi berezia du Planean; izan ere, adin horretan hartzen dute garrantzi handiena osasun mentalaren sustapenak, buru-nahasmenduen prebentzioak, diagnostiko goiztiarrak eta ezintasunaren prebentzioak. Adin-segmentuen arabera, haur-gazteen biztanleei emandako arreta da gehien gora egin duena osasun mentaleko zentroetan: 2000. urtean % 7a zen, eta 2011n arreta jasotako gaixoen % 13,5a.

Laguntza ere espezializatuko da, profesional nahiz zerbitzuen mailan, ondorengo laguntza-prozesuetan: buru-nahasmendu larria, arrunta, pertsonalitate larriarena, elikadurarekiko jokabidearen nahasmendua, errehabilitazioa nahasmendu larrian, psikogeriatria, adikziozko nahasmenduak eta patologia duala, espetxeko osasun mentala eta auzitegikoa eta erikortasuna duen patologia konplexuak. Horrekin batera, profesional espezializatu gehiago izango da (50 psikiatra, psikologo kliniko eta erizain espezializatu kontratatuko dira) eta zerbitzu nahiz azpiegitura berriak sortuko dira. Egun, osasun mentalaren sareak 607 enplegatu ditu.

Gainera, Planak kalitatezko eta eraginkortasunezko estrategia berriak zehazten ditu, erakundeen arteko eta erakunde barneko koordinaziokoa –adibidez, osasunaren Lehen Mailako Arretarekin elkarlan handiagoa nahasmendu arrunten tratamendurako (3. helburua) –, garapen profesionalekoa eta ikerketa sustatzekoa (4. eta 5. helburuak) eta antolaketa nahiz kudeaketa hobetzekoa (6. helburua). Hala, helburuen araberako kudeaketa sartzen da etengabeko hobekuntzarako tresna gisa, laguntza-ahalmenaren eta zerbitzuen ebazpenaren hobekuntza bultzatzen da, eta arreta eraginkorra, koordinatua eta integrala errazten duten zerbitzuen berrantolaketa sustatzen da. Halaber, profesionalen etengabeko prestakuntza sustatzen da eta Irakaskuntza Unitate Multiprofesional baten sorrera.

Planak dituen helburu gehienek, Osasun Mentaleko Zuzendaritzari egun emandakoaz gain (31 milioi euro inguru 2012rako), ez dute finantzaketa osagarririk behar, nahiz eta guztira 27,3 milioi gehiago beharko diren 2016ra arte, eta kopuru horretatik 22 azpiegiturak hobetzeko. Gainerakoa, funtsean, langile espezializatuan erabiliko da.

Azpiegitura berriak

Laguntza-ahalmena handitzen laguntzeko, profesionalen kopurua handitzeaz gain, baliabideak zabaldu eta berriz ordenatuko dira eta azpiegitura berriak sortu, arretan irisgarritasun-irizpideak izanik Foru Komunitaeko osasun-arlo guztietan.

Tutera aldean, Reina Sofía ospitalean akutuak ospitaleratzeko ohe-kopurua handituko da (egungo 4etatik 10era pasako da); zentro horrek Eguneko Ospitalea ere hartuko du (OMZan egun dagoena berriz zehaztuz gaixo larrienei era koordinatuan ospitalizazio-unitatearekin arreta emateko); eta OMZan haur-gazteentzako eremu zehatz bat prestatuko da.

Gainera, Lizarrako OMZa García Orcoyen ospitalera eramango da, funtzio berrian erantsiko dira (larrialdi psikiatrikoko kasuei arreta eta ospitalean sartutako gaixoak) eta helduen eta haurren guneak bereiziko dira.

Halaber, Planak OMZ berri bat eraikitzea aurreikusten du 2015-2016an, Iruñeko Txantrea auzoan; laguntza anbulatorioko eta eguneko ospitaleko programak hartuko dira bertan.

Azkenik, San Francisco Javier zentroak buru-nahasmendu larria duten gaixoentzako zerbitzuak eskainiko ditu. Hala, bi unitate eraikiko dira, bata egonaldi ertainekoa eta bestea luzekoa (urte eta erdikoa, gehienez ere), eta pixkanaka egungo bizitoki-jarduera kenduko da eta gaixoak Gizarte Politikako baliabideetan sartuko dira. Gainera, eguneko zentro psikogeriatrikoa eguneko zentro bihurtuko da buru-nahasmendu larria duten gaixoentzat.